Những Cuộ̣c Tình Thơ

hue 1961 3

Trong mỗi người chúng ta , ở tuổi thiếu thời, có lẽ ai cũng trải qua một vài cuộc tình đáng ghi nhớ. Bây giờ, nó đã trở thành những kỷ niệm vàng son nhung gấm không thể nào quên !

Những cuộc tình thơ mà tôi muốn đề cập nơi đây là những cuộc tình êm ái, nhẹ nhàng, lãng mạng, thơ mộng, vô tư, đôi khi thoáng qua nhưng hầu hết đều bị chia cắt, dở dang , không thành, âm hưởng của nó lại bị vò xé tâm tư tình cảm một cách nghiệt ngã, sâu sắc. Nó có thể là dấu ấn tuyệt vời , nhưng đồng thời nó cũng có thể là suy tư trăn trở, trong suốt chiều dài cuộc sống :

“ Cái thuở ban đầu lưu luyến ấy

Ngàn năm hồ dễ đã ai quên ! “

Qua Văn học sử Việt Nam cũng như trên thế giới chúng ta thấy rõ điều đó – nghìn năm trước, vạn năm sau – nhà nghệ sĩ bất kỳ ở môn phái nào, từ văn, thơ, họa, nhạc đến phim ảnh, kịch trường, tất cả họ đều đưa tâm linh vào sáng tác, nghệ phẩm. Nhìn cuộc tình của người nghệ s ĩthường trắc trở, bi ai được diễn tả, gởi gấm vào tác phẩm một cách tinh tế, sống động, lôi cuốn thu hút người xem đôi khi nội dung câu chuyện tình là phản ảnh bản thân tác giả ! Lịch sử những cuộc tình thơ đó được nhắc nhở, tô điểm, huyền thoại hóa qua nhiều thế hệ làm phong phú câu chuyện lúc ban đầu. Một Kim Vân Kiều của Cụ Nguyễn Du, một Gánh Hàng Hoa, Trống Mái, Đoạn Tuyệt trong Tự Lực Văn Đoàn, một Hồ Xuân Hương, T.T.KH, Nguyễn Bính v..v...và tất cả những dàn dựng khác, thành thơ, thàng truyện, thành nhạc, thành phim, đời đời vẫn xuất phát từ những cuộc tình, trừ số tác phẩm về nghiên cứu , chính trị, kinh tế...

Hồi còn nhỏ, học ở Quốc Học, tôi có may mắn làm quen với một cuộc tình thơ sôi nổi, hào hứng lúc ấy mà chắc chắn nhiều người cùng lớn lên ở thế hệ của chúng ta vẫn chưa quên. Đó là cuộc tình thơ giữa hai người thơ : anh Tạ Ký (Quốc Học ) và chị Phùng Khánh ( Đồng Khánh ).

Anh Tạ Ký với tôi người đồng hương ( Quảng Nam ). Anh có tiếng là học trò giỏi và xuất sắc về thơ văn ở Huế :

“ Học trò trong Quảng ra thi

Thấy cô gái Huế chân đi không đành ! “

Chị Phùng Khánh, lúc bấy giờ là người đẹp Đồng Khánh, tài năng văn chương cũng cân xứng với họ Tạ, một chín một mười. Những buổi chiều tan học đứng bên này cầu Trường Tiền nhìn những tà áo dài trắng thướt tha, trên hàng hàng lớp lớp xe đạp, hoặc trên những con thuyền nhỏ nhịp nhàng qua bến Văn Lâu, mới thấy hết đượccái đẹp, cái thơ của Huế. Hình ảnh Huế thuở ấy như trăng tròn nằm trong giấc mơ tuổi ngọc chúng tôi vô tư lự. Rồi hai người yêu nhau. Từ những tâm sự trong khu vườn xanh ở Vỹ Dạ, Nam Giao, đến những gặp gỡ đêm trăng Bến Ngự, Đập Đá, tưởng chừng cuộc tình thơ ấy bền chặt lâu dài...

Tiếc thay, mối tình giữa đôi “ trai tài gái sắc “ đã không nên duyên được, để lại cho đời những bài thơ son sắt não nùng

Song huong xu hue 4R

Xin đọc lại một đoạn thơ của chàng :

“ Ai về xứ mộng xứ mơ

Cho tôi gởi một vần thơ tặng nàng

Sông Hương lắm chuyến đò ngang

Chờ anh em nhé, đừng sang một mình “

Và của nàng :

“ Em về xứ mộng xứ mơ

Bỗng nhiên em nhận vần thơ vội vàng

Sông Hương vắng chuyến đò ngang

Cắm sào em đợi, anh sang một lần “

Chàng lo lắng :

“ Xa xôi nhiều lúc vội quên

Rằng em gái vẫn chong đèn đọc thơ

Vẫn cầm duyên để đợi chờ

Vẫn trông phượng đỏ hai bờ Hương Giang “

Nàng trấn an :

“ Xa xôi cách mặt lòng gần

Tờ thơ mấy đoạn chi bằng thấy nhau

Ngự Bình mặt trước lưng sau

Vẫn thường thay đổi mấy màu thông xanh

Giận mình chưa đạt lời nguyền

Anh không mong được những thuyền ấy đâu !

Khi mô người bỏ trầu cau

Cho anh biết để ủ sầu lên men

Để anh khêu nhỏ ngọn đèn

Viết trang tình sử cung tên một người ! “

Nào ngờ họ sớm chia tay vì tương lai sự nghiệp ! Chàng phải vào Saigon theo học Đại học ( ở Huế chưa mở trường ) để nàng ở lại đêm ngày vò võ nỗi sầu. Một thời gian sau, nóng lòng, Tạ Ký đăng một bài thơ trên báo Tiền Phong, nói lên những uẩn khúc tơ vò trong tâm tư tình cảm :

VIẾT TRANG TÌNH SỬ

Gởi Phùng Khánh

( Tạ Ký )

“ Ai về xư- mộng xứ mơ

Cho tôi gởi một vần thơ tặng nàng

Sông Hương lắm chuyến đò ngang

Chờ anh em nhé, đừng sang một mình !

Chờ anh kể chuyện tâm tinh

Từ em theo đuổi những hình phù vân...

Thôi em đã lỡ một lần

Mấy năm đau khổ đã dần vơi vơi...

Nghĩ thương em những mong đời anh nên !

Xa xôi nhiều lúc vội quên

Rằng em gái vẫn chong đèn đọc thơ

Vẫn cầm duyên để đợi chờ

Vẫn trông phượng đỏ hai bờ Hương Giang

Chiều lên huyền hoặc bướm vàng

Em như công chúa mơ chàng thám hoa.

Không, em tôi còn mẹ già

Còn đàn em dại cửa nhà cậy trông

Hễ ai nhắc chuyện lấy chồng

Thì em đôi má ửng hồng nên duyên !

Cũng trên tuần báo Tiền phong, vài tuần sau Phùng Khánh “ trả lời “ Tạ Ký :

CHÉP TRANG TÌNH SỬ

Gởi Tạ Ký

( Phùng Khánh )

“ Em về xứ mộng xứ mơ

Bỗng nhiên em nhận vần thơ vội vàng

Sông Hương vắng chuyến đò ngang

Cắm sào em đợi, anh sang một lần !

Mùa thu aó biếc bâng khuâng

Chim trời lẻ bạn ngàn trùng nhớ thương !

Con tằm còn để tơ vương

Người thơ còn để mấy đường thơ duyên

Đêm đêm sông nước u huyền

Đêm đêm mơ ước như thuyền sóng dâng !

Xa xôi cách mặt, lòng gần

Tờ thơ mấy đọan chi bằng thấy nhau !

Ngự Bình mặt trước lưng sau

Vẫn thường thay đổi mấy màu thông xanh

Chờ anh, em nguyện chờ anh,

Chờ anh em nguyện mối tình nên duyên !

Bẵng đi một thời gian lâu, phải có đến 5,7 năm sau, trên báo Tiền Phong lại xuất hiện một bài thơ, sau đây, gởi Phùng Khánh của Tạ Ký :

XIN

Gởi Phùng Khánh

( Tạ Ký )

“ Chỉ xin một nửa miệng cười

Chỉ xin một phút gần người yêu thương !

Chỉ xin một chút dư hương

Để làm duyên suốt nẻo đường viễn du !

Tình duyên thì đã tạ từ,

Năm năm đấy nhỉ, thực hư thế nào ?

Má còn làm thẹn hoa đào

Mắt còn làm nhạt ngàn sao trên trời ?

Tóc còn xanh thuở hai mươi

Đại dương còn sóng hai bờ thuở xưa !

Từ ngày lạc một thế cờ

Đắng cay nhiều nỗi, ngẩn ngơ, khóc thầm

Trang tình sử, chuyện tri âm,

Khổ đau ai thấu được tâm sự này ?

Phong yên từ độ những ngày

Hậu đình hoa, cũng cau mày thế nhân

Đĩnh đồng chưa vững ba chân

Hai thuyền thì đã phong trần cả hai...”

Cuộc tình thơ Tạ Ký – Phùng Khánh được kết thúc bi đát như thế nào và âm hưởng của nó còn đọng mãi trong tâm hồn hai người, những bạn bè thân hữu của họ.

Trước 75 , khi bình đọc thơ tôi trên báo Bông Lúa của Nguyễn Vỹ, anh Ký có dẫn ra một đoạn thơ của anh cũng mang tâm trạng chán chường :

“ Viết một bài thơ buồn nữa đây,

Nhìn qua khung cửa ánh sao gầy

Chao ơi, ba chục năm rồi nhỉ,

Lòng vẫn còn mơ nguyệt Mái Tây ! “

Còn chị Phùng Khánh ? Tôi nghe người ta nói, từ đó, chị đi tu, bây giờ là “ Sư Bà “ của một ngôi chùa lớn tại Sài Gòn. Sư Bà thuyết pháp rất hay bằng nhiều thứ tiếng và đông đảo Phật tử xa gần ngưỡng mộ.

Anh Tạ Ký sống một cuộc đời rất nghệ sĩ “ lang bạt kỳ hồ, sáng say chiều xỉn “, nhưng cư xử với bạn bè và mọi người không ai bằng. Anh chết đi ( 1985 ) tại Sài Gòn để lại cho hậu thế nhiều thơ văn. “Sầu Ở Lại “ là tập thơ được giải Khôi Nguyên của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu lúc ấy. Trong đó cũng không tập trung đủ những bài thơ của anh đã đăng tải rải rác trong các báo, kể cả mấy bài tôi viết hôm nay. Anh còn vợ và hai con hiện sống ở Hoa Kỳ.

Xin thắp nén hương và gởi những lời nguyến cầu đến người bạn lớn tài hoa, kém may mắn.

( Chị Phùng Khánh tức Ni Sư Trí Hải, đã qua đời ngày 07 tháng 12 năm 2003.)

Phạm Phú Hay

( ĐS “ Kỷ Niệm 55 năm thành lập Trung Học Phan Châu Trinh, Đà Nẵng” . Hải ngoại 2007 )

Sinh Hoat và Văn Thơ

Những Cuộ̣c Tình Thơ