Đà Nẵng và Bạn bè của Tôi

: Tuyết Aí ( PCT 1957 – 1964 ); Trung Học Phan Châu Trinh; 28 August 2025; Hits: 291

“ Thương vô biên những con đường Đà Nẵng

Buổi học về im bóng lá Quang Trung “

LopDeThat 57 58R

Năm 1957, tôi thi đậu vào Đệ thất trường công lập Phan Châu Trinh, bắt đầu cho những năm tháng miệt mài đèn sách bên thầy cô, bạn bè. Mãi đến bây giờ , dưới lớp bụi thời gian phủ mờ vùng ký ức , có những hình ảnh vẫn còn rõ nét, như mới vừa xảy ra ngày hôm qua.

Năm đó, trường có bốn lớp Đệ thất. Lớp Đệ thất 1 của tôi gồm toàn con gái , họp thành cái chợ, khiến thầy cô nào bước vào cũng đề cao cảnh giác. Không biết tôi có duyên với người di cư hay sao mà khi xếp chỗ, hai nhỏ ngồi bên phải và bên trái tôi đều đến từ phương Bắc : Nguyễn thị Bích Lan và Đinh thị Kim An . Bích Lan nói giọng Hà Nội rất chuẩn , phân biệt rõ ràng âm “ t “ , “ c” ( hiểu biết, xanh biếc ), có và không có âm “g “ ( nghiêng xuống, nghiên bút ), các dấu “ hỏi” ,” ngã “ ( bổng lộc, bỗng nhiên ). Cho nên mỗi lần đọc chính tả, thầy cô dạy vẫn thường cho Bích Lan lập lại câu đã đọc, thế là chúng tôi lắng nghe và không còn sợ viết sai nữa. Kim An có tính nghệ sĩ, thích chép thơ và ngâm thơ, giọng hay không thua gì Hồ Điệp ( nghệ sĩ ngâm thơ nổi tiếng lúc bấy giờ ) .

Mới chân ướt chân ráo, thầy Nhân, giáo sư cố vấn giao cho tôi giữ chức Trưởng ban Văn nghệ, bao nhiêu trách nhiệm đổ trút lên vai , nào làm báo tường, tham gia ca hát. Tờ báo tường năm đó lấy tên là Mầm Non, với hai chữ M, N được tôi nắn nót ,cóp pi theo các mẫu chữ trong sách dạy thêu. Ban biên tập gồm nhiều người nhưng tôi chỉ nhớ mỗi Bích Lan với bức tranh Hai Bà Trưng vẽ bằng mầu nước rất “ấn tượng “. Tết 1958, thầy Nhân bắt buộc lớp phải có tiết mục văn nghệ mừng Xuân. Tôi thức suốt ba đêm liền, định viết một vở kịch cho các bạn trình diễn. Viết hoài không được, tôi đành “ chôm “ ý một vở nhạc kịch của ban Thăng Long trong đĩa hát. Diễn viên gồm 4 đứa : Tôi và Hồ thị Hồng đóng vai thanh niên, Bích Lan và Phạm thị Duyệt đóng vai thôn nữ. Áo quần trình diễn được Thủy Tiên , con gái của chủ nhân Photo Phụng Ký cho mượn nên không gặp trở ngại gì hết. Vở kịch được các thầy cô tuyển chọn tham gia Đêm Văn nghệ Tất niên . Chúng tôi rất vui, nhất là Duyệt, mừng đến nổi nhảy nhót lung tung. Con nhỏ này rấr xinh, thật thà và đầy thiện chí. Nhưng cũng vì Duyệt mà tiết mục của chúng tôi bị “ bể dĩa “ một cách oan uổng . Số là khi lên sân khấu, học sinh cứ nhắm vào người đẹp mà hét ầm lên làm chúng tôi quên hết cả đối thoại.

Lớp tôi có Nguyễn thị Trân Châu, gương mặt đẹp thanh thoát như Đức Mẹ Đồng trinh. Nhớ có lần Châu mặc chiếc áo dài màu hoa cà ôm cặp sách đi tha thướt trên đường , thế là hai tuần sau , trên báo Văn Nghê Tiền Phong ,Sài Gòn , xuất hiện bài thơ đề tặng Tr.Ch. ký tên V.Y : “Em mặc áo màu tím, đi trong bụi hoàng hôn, tôi nhìn theo quyến lhuyến, cô đơn mãnh tâm hồn ...”

Niên khóa sau, chương trìng sinh ngữ được phân ban Anh văn và Pháp văn . “ Vương quốc nữ giới “ của chúng tôi bị chia năm xẻ bảy, phải học chung với các bạn nam. Lớp Đệ lục 2 của tôi chỉ có ba bàn nữ sinh nên tôi còn nhớ rõ : Phan thị Thu Liên, Phan thị Thu Hà, Châu thị Yến Loan, Phạm thị Quỳnh Chi, Hồ thị Hồng, Phạm thị Duyệt, Nguyễn thị Bích Lan, Nguyễn thị Bảo Hoà, Nguyễn thị Lạc Giao, Lê thị Trang, Ngô thị Kim Oanh, Nguyễn thị Thêm, Hồ thị Phấn. Nam sinh thì có Lê tự Rô, Tôn Thất Toản, Khương đại Lượng,Trần đình Thắng,Phạm Ngọc Chấn, Mai xuân Lương,Đinh văn Thìn, Đỗ Quí Tấn, Lê văn Chơn,Cao Ngọc Trãn, Nguyễn văn Khánh...

Trong 4 lớp cùng trang lứa, lớp tôi nổi tiếng nhất vì có nhiều người đẹp. Thu Liên có đôi mắt của Audrey Hepburn, Thu Hà giống cô gái Nhật Bản, Quỳnh Chi da trắng môi tươi, Phạm thị Duyệt có nét đẹp Tây phương, Hồ thị Hồng mắt to, mũi cao, nụ cười quyến rũ. Năm Đệ ngũ 2 có một kỷ niệm vui giữa Thu Hà và Mai xuân Lương trong giờ Việt văn của Cô Ngô thị Như Hà. Hôm ấy , cô dạy trích đoạn tác phẩm Chinh Phụ Ngâm , có hai câu : “Hà Lương chia rẽ lối này, bên đường trông bóng cờ bay bùi ngùi “. Thế là Đinh văn Thìn cặp đôi : “Hà Lương, Hà Lương “ , bên phía nam sinh vỗ tay reo hò, náo loạn cả lớp !

Nói đến bạn tốt , phải nhắc đến Lê thị Trang, con của ông Lê Ấm, cháu ngoại Cụ Phan Châu Trinh. Tính nết của tôi và Trang rất khác nhau. Trang đằm thắm, dịu dàng, khép kín, trong khi tôi thì hiếu động, lanh chanh, ưa chơi nổi như làm thơ đăng báo, dự thi ca hát , nhưng hai đứa lại rất thân nhau. Năm 1961, chúng tôi thi đậu Trung học đệ nhất cấp, Trang “uốn ba tấc lưỡi ” thuyết phục tôi cùng ra Huế thi vào khóa Nữ Hộ sinh, nhưng tôi từ chối. Sau đó hai đứa vẫn liên lạc thư từ. Đến 1965, Trang lấy chồng, gửi cho tôi một tấm hình đám cưới, rồi im hơi lặng tiếng cho đến 30 năm sau. ( Năm 1995, tôi về Đà Nẵng có ghé thăm Trang. Trang đã nghỉ hưu , con cháu đầy đàn ).

Năm 1961, lớp Đệ tam A của chúng tôi lại thay đổi thành viên. Anh văn và Pháp văn học chung, Một số bạn qua ban B, ban C. Một số bạn từ hồi học chung Đệ thất 1 nay trở lại như Võ thị Hồng Đóa, Bùi thị Lệ Hằng, Lê thị Quý Phẩm, Đặng thị Thành, Lưu thị Lựu, Bùi thị Hồng , Đào thị Thái, Lê quang Thục Nhi...hoặc từ trường ngoài thi vào như Tôn Nữ Như Hảo, Nghiêm thị Kim Ngân...Các bạn nam có Vương Ngọc Hà, Vũ văn Long, Nguyễn hữu Lân, Phan Xuân Tứ, Trần Duyệt Tảo...

Đến năm Đệ nhất, lớp tôi xuất hiện một người đẹp có nhan sắc của nàng Thúy Vân . Đó là Hoàng Bích Quân với “ Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang”, đã làm ngây ngất bao trái tim si tình ! Cũng vì vậy mà lớp tôi đã xảy ra “ vụ án Con lắc đơn trên xe Opel “ mà mãi đến bây giờ tôi tin chắc là các bạn vẫn còn nhớ ?

Sau kỳ thi Tú tài II ( 1964 ) chúng tôi như những cánh chim trời tung bay bốn phương :

“ Thôi xin giã từ mây trời thành phố

Hàng cây nghiêng nghiêng ôm bóng Bạch Đằng

Mai này xa xôi vọng về quá khứ

Ghế đá ngậm ngùi, tâm sự giá băng ...”

Trên những chặng thời gian của cuộc đời, tôi đã gặp lại một số trong những người bạn mà tôi đã nhắc đến tên trong bài viết này. Năm 1966, tôi gặp Lê quang Thục Nhi ở Huế. Hai đứa vừa đi vừa nói chuyện suốt chiều dài cây cầu “ Tràng Tiền 6 vài, 12 nhịp “ , rồi chia tay cho đến 33 năm sau.

Năm 1968, tôi gặp Thu Hà ở trường Dược Sài Gòn. Hà nói chuyện rất vui và cởi mở, không còn trẻ con như xưa nữa. Cũng năm này tại Sài Gòn, tôi đã gặp Duyệt. Duyệt có một con trai và đang mang bầu đứa thứ hai.

Năm 1970, tôi gặp Bích Quân ở chợ Bến Thành. Quân khoe vừa sinh con gái đầu lòng (sau này thấy cô hoa hậu Lý Thu Thaỏ có gương mặt hao hao Bích Quân, năm sinh cũng trùng hợp, tôi nghĩ cô ta là con của BQ, nhưng hỏi lại thì không phải ).

Năm 1971, tôi gặp Lệ Hằng ở toà soạn báo Tuổi Hoa. Lúc này Lệ Hằng đang nổi tiếng như cồn với những cuốn tiểu thuyết trữ tình : Thung lũng Tình Yêu, Mắt tím, Bản Tango cuối cùng...

Năm 1972, về Đà Nẵng tôi gặp lại Bích Lan, đã có bốn con. Hồ thị Hồng góa bụa. Lưu thị Lựu, Tôn Nữ như Hảo và Châu thị Yến Loan đang dạy học. Kim Oanh bán hàng kim khí điện máy ở Chợ Cồn.

Năm 1975, tôi gặp Đặng thị Thành làm Giám hiệu một trường Tiểu học, Nguyễn hữu Lân hành nghề bác sĩ tại nhà. Trân Châu dạy học ở Cần Thơ.

Năm năm, mười năm, tồi mười lăm năm sau, đến năm 1999, tôi nhận được cú phone :

- “ Ái ơi, biết ai đây không ? Thục Nhi nè. Mình ở Pháp về chơi. Ngày mai mình về lại rồi

- Trời đất, ngày mai đi sao giờ mới gọi ?

- Xin lỗi Ái, rất tình cờ Nhi mới được số phone của Aí. Cận ngày quá, thôi hẹn sang năm nhé. Năm nào Nhi cũng về Việt Nam cả.”

Cũng trong năm này, vài tuần sau đó, điện thoại nhà tôi lại reo :

-“ Alô, chị Ái phải không ? Tui nè, Toản Phan Châu Trinh ngày xưa đây. Nhớ không ?

- Toản ? Phải “ Tôn Toản Bốc Sư “ không ?

- Đúng rồi. Tui ở Mỹ về, muốn gặp lại bạn bè Phan Châu Trinh cũ, chị giúp tui được không ?

- Sẵn sàng”

Buổi họp mặt tổ chức tại nhà Đào thi Thái, có Nghiêm thị Kim Ngân, Phạm thị Quỳnh Cư ở Sài Gòn, Lê tự Rô, Phan Xuân Tứ ở Biên Hoà. Ngoài ra còn có thầy Vĩnh Vinh, dạy Pháp văn năm Đệ tứ. Tôn Thất Toản ngày xưa thường bị trêu là “ Tôn Toản Bốc Sư “, giờ đã là Thượng tọa Tịnh Đức nên trong cách xưng hô chúng tôi hơi ngỡ ngàng, nhưng chỉ giây phút ban đầu thôi, bao kỷ niệm dưới mái trường Phan Châu Trinh ngày cũ tràn về, đã nối kết những trái tim thân ái. Thái làm hai món Tôm Rang Me và Cháo gà. Tôi bảo nó : “Chết rồi , Thượng tọa làm sao ăn mặn được ?”. Quỳnh Cư cười : “ Khỏi lo, Cư có đem theo món chay đây “. Ôi một mâm thức chay thịnh soạn ! Cô bé này quả chu đáo thật. Sau khi Toản mang theo tin tức bạn bè ở Việt Nam về Mỹ, tôi nhận được airmail của Đinh thị Kim An và Phạm thị Duyệt, sau đó là email của Trần đình Thắng, ba bạn này đang ở Mỹ. Nói làm sao xiết nỗi vui mừng.

Cuối năm 1999, Lê Kim An , học sau chúng tôi một năm, từ Canada về Việt Nam. Buổi họp mặt tổ chức tại nhà Phạm thị An,( con gái thầy Khánh dạy vẽ ). Lê Kim An cho biết hiện anh đang ở gần nhà Phan thị Thu Hà. Tôi gởi cho Hà tấm danh thiếp.

Đầu năm 2000, tôi nhận được thư của Hà, có cả hình nữa, phía sau viết : “ Ái ơi, 55 tuổi rồi, dễ sợ quá ! “ Sai rồi Hà ơi, có chi mô mà sợ ? Hà không khác xưa mấy, chỉ hơi “ mệnh phụ “ chút thôi.

Tôi rất vui khi liên lạc được với bạn bè cách xa nửa vòng trái đất. Niềm vui càng nhân lên gấp bội khi tôi nhìn thấy trên Website Phan Châu Trinh do Vương Ngọc Hà thiết kế những bài viết, những hình ảnh thân yêu của thầy cô, bạn bè cũ...Vui nhất là trang “ Lưu Bút Ngày Xanh “ . Tôi đã email cho Hà : “Không ngờ ngày xưa Aí viết bậy bạ quá ! “.

Tháng 7 năm 2001, Thục Nhi về Việt Nam cưới dâu. Đám cưới rất vui. Ngoài bạn bè như Quỳng Cư, Quý Phẩm, Đào thị Thái, Lê tự Rô, Phạm Ngọc Chấn còn có thầy Việt dạy Pháp văn năm Đệ nhất, thầy Trần Đại Tăng dạy Toán năm Đệ nhị, thầy Vĩnh Vinh. Hình ảnh anh bạn Hoàng Ngô mặc veste xanh dìu “ Bà mẹ chồng Thục Nhi “ rất dễ thương trong chiếc “ robe “ lụa đỏ bước lên sân khấu cùng dâu rể ra mắt hai họ trong cuốn băng video gây “ ấn tượng “ đến nỗi Trần đình Thắng email cho biết có hai bạn ( xin dấu tên ) có ý định nộp đơn xin đóng vai của Hoàng Ngô trong những lần tới ! ( Thục Nhi còn hai cậu con trai nữa ).

Trải qua bao sóng gió cuộc đời, người thành đạt, kẻ không gặp vận may, người còn ở Việt Nam, kẻ sống đời lữ thứ, thời gian không buông tha một ai. Tất cả chúng ta, giờ tóc đã không còn xanh, da đã không còn thẳng, hãy xích lại gần nhau, cùng nhớ về những ngày xưa.

Tuyết Aí ( PCT 1957 – 1964 )

( Đặc San kỷ niệm 50 năm thành lập Trung học Phan Châu Trinh. 29 tháng 11 năm 2002, Little Saigon, Hoa Kỳ )

Rating:

( 0 Rating )

KỶ NIỆM TRƯỜNG XƯA