( Hoa Vông Vang , hình từ Internet )
Đầu mùa xuân , thoáng se buốt của tiết đông vừa qua hãy còn rơi rớt lại , hoa forsythia đã rộn ràng nở trên những con đường quen thuộc . Màu vàng của forsythia hôm nay, gợi tôi nhớ đến những đóa hoa vàng thuở nhỏ từng yêu thích ; khóm cúc bên hiên nhà hay cành mai của những Tết nào xa xưa .
Đôi khi từ màu của loài hoa này làm ta liên tưởng đến một loài hoa khác . Màu vàng cũng làm tôi nghĩ tới hoa Vông Vang. Và lạ thật, nghe nói đến nhiều mà chưa bao giờ được trông thấy . Nao nức chen lẫn nhiều tò mò, tựa như cảm giác “ danh kỳ thanh...”. Dẫu chưa hề thấy , tôi vẫn nghĩ hoa Vông Vang phải có màu vàng ! Một màu vàng nhẹ nhàng , song vẫn thật bắt mắt , làm tươi sáng cảnh vật và hồn người .
Nhớ hồi còn ở bên nhà, nhân sinh nhật của người bạn đang học ở một nơi vô cùng xa xôi, tôi gởi tặng tập truyện ngắn “ Hoa Vông Vang “ của nhà văn Đỗ Tốn . Ngày đó đến nay đã hơn nửa thế kỷ rồi. Gần đây, tôi lại nhận được “Hoa Vông Vang “ từ một người bạn khác gởi cho, cũng nhân sinh nhật ( già ) của tôi . Tình cờ, lời đề tặng như cùng ý tưởng . Và tôi đã đọc “ Hoa Vông Vang “, lần nữa , với cảm xúc như khi đọc truyện này , ở những ngày sắp sửa bước vào tuổi đôi mươi .
Muà xuân năm kia, nhân nói chuyện với người bạn cùng trường cũ, và cũng là ngườì ngày nay có mãnh vườn muôn hoa, tôi hỏi về Hoa Vông Vang . Loài hoa “ chiều hôm cúp vào để sớm mai nở lại “ - theo tác giả Đỗ Tốn - , e ấp như một cô gái nhỏ hay thẹn thùng , loài hoa như “ huyền thọai “, đối với tôi !. Và nỗi tò mò muốn tìm hiểu về hoa Vông Vang vô tình như theo tôi , từ thuở mới lớn đến bây giờ .
Tôi nhận được trả lời thật nhanh, vào cuối tuần. Bức thư dài , lời lẽ vui, ân cần , đầy đủ chi tiết như từ một chương của môn Thực Vật học năm nào xa xưa . Vừa là chia sẻ của một người yêu hoa , yêu cây cảnh nhiệt tình , muốn nói hết những tìm tòi cho người bạn lắm “ thắc mắc “ về Hoa Vông Vang !
Không lâu sau, tôi bàng hoàng khi biết bức thư dài về hoa Vông Vang của người bạn cũ được viết không đầy một tuần trước khi ngã bịnh. Thư tiếp, anh báo tin chứng bịnh ung thư quái ác . Đọc đi, đọc lại vài giòng ngắn ngủi , vẫn như không thể tin được những gì trước mắt mình ! Trong xúc động , tôi muốn gọi thăm ngay, nhưng phải đợi đến hôm sau, vì giờ giấc khác biệt giữa hai nơi. Anh bạn nhận ra người gọi , dù tôi chưa nói gì. Với giọng trầm tĩnh, anh cho hay tuần tới bắt đầu theo hóa trị. Muốn nói một câu để an ủi ,nhưng tôi đã không nói được . Có lẽ tâm trí tôi đang lãng vãng ý nghĩ ung thư chẳng khác chi “án tử hình“ ! Thay vì là người được an ủi thì chính anh bạn lại an ủi tôi , bắt tôi hứa “ đừng buồn “ vì anh đang còn nói chuyện với tôi, và nhắc mãi là “ sẽ cố gắng phấn đấu tới cùng “, bởi có nhiều người bị ung thư vẫn qua khỏi được.
“Ung thư “ ! hai tiếng tôi sợ mỗi lúc nghĩ đến , vì chẳng bao giờ quên được buổi chiều trên đường về nhà, nghe người em báo tin Mẹ bị ung thư. Cảm giác đó như còn rõ rệt trong hồn, vẫn khiến lòng tôi thắt đau , mỗi khi chợt nhớ lại .
Mỗi người có một số mệnh, và tôi cũng tin tưởng sống , chết có số, nhưng vẫn thấy tức tối giùm cho anh bạn . Sao rủi ro lại đến với một người có tâm hồn như thế ? Có cái gì thật “ bất công “ của số mệnh !
Dù bị nhiều phản ứng sau mỗi lần hóa trị, cơ thể suy yếu dần , nhưng anh vẫn giữ lạc quan cố hữu . Và giữa hai lần hóa trị , dẫu mệt nhiều, anh cũng nhớ cho biết tin tức , ưu tư về việc đã gây lo lắng cho những người thân, cũng như vẫn quan tâm đến tình trạng sức khỏe của người khác , dù chính bản thân đang ở trong giai đoạn khó khăn nhất.
Không làm được gì hơn để giúp, tôi chỉ biết thầm khấn nguyện, cầu xin một phép lạ nhiệm màu sẽ đến , mỗi khi tôi nghĩ anh đang phấn đấu từng giờ, từng ngày một, với chứng bịnh quái ác , trong căn phòng buồn bã của bịnh viện . Tuy có những lúc gần như kiệt sức, anh vẫn hi vọng sẽ thắng được bịnh. Hay ...chính vì hiểu tình trạng của mình , cũng như biết trước thời gian còn lại chẳng bao lâu nữa, nên cố gắng để giữ chút vui với những người mà anh tin đã cùng anh chia sẻ nỗi đau ? Ý nghĩ đó giúp tôi hiểu và cảm phục can đảm của anh hơn.
Nhớ một lần, chỉ duy nhất lần này, tôi thấy anh có chút chán nản thoáng qua trong tiếng cười buồn khi bảo “mong gặp lại H. lúc còn ở trong một xác thân chấp nhận được... “. Rồi anh đổi hướng câu chuyện ngay khi thấy tôi lặng im. Chẳng biết nói gì, mặc dù tâm tôi muốn chia sẻ đau đớn với bạn. Đôi khi có những điều được hiểu mà không cần phải nói ra , cũng như nỗi ấm ức thường làm ta nghẹn lời , chính tôi cũng đang cảm thấy tức tối giùm cho anh bạn ! Sao số mệnh lại khắc nghiệt như vậy ? Làm sao con người có thể yên lòng ra đi lúc bổn phận còn nặng nề cưu mang ? Sao một người đang khỏe mạnh và yêu đời như anh lại đột nhiên ngã bịnh ? Nhưng... trong đời sống còn biết bao nhiêu điều “ vô lý “ hơn thế nữa !
Những ngày cuối, dù thật yếu, song tinh thần anh vẫn minh mẫn, vẫn nhắc đến thành phố của tuổi trẻ êm đềm với ngôi trường xưa, cũng như còn nhớ cuốn truyện từng yêu thích. Sợ anh mệt khi nói nhiều, và muốn đem lại cho bạn chút vui , tôi bảo anh đừng nói và qua điện thoại, tôi đọc cho anh nghe vài đọan trong truyện ngắn này :
“...chàng thấy lại một ít tuổi nhỏ, một chút nắng sưởi cho lòng chàng ấm dịu, chút nắng thừa của một thời xa xôi ...” ( *)
o O o
Buổi trưa trời trong xanh, có nắng nhưng buốt lạnh, điều gì như linh tính cho tôi cảm giác nao nao thật lạ. Để quên đi, tôi tìm xem một quyển sách, nhưng chẳng tập trung để đọc được giòng nào . Viên thuốc giảm đau khiến tôi chìm trong giấc ngủ chập chờn ,mơ màng nghe như có tiếng ai gọi tên mình . Chiều tỉnh dậy, nhìn qua cửa sổ, mấy nhà bên cạnh đã lên đèn . Tôi nghe được câu nói đứt quảng của anh , để lại nơi máy nhắn điện thoại. Vẫn tiếng nói quen thuộc , nhưng yếu hẳn đi so với ngày vừa qua khi tôi gọi thăm. Có lẽ giây phút đó anh mệt lắm mà vẫn cố gắng gọi ? Nhìn đồng hồ, đã quá nửa khuya nơi người bạn đang ở, tôi tự trách mình đã không bắt kịp máy .
Hồn tôi trĩu nặng , lòng tự nhiên ân hận khi nhớ đến lời hứa chưa kịp thực hiện. Nhiều lần anh niềm nở ngỏ ý rủ chúng tôi ghé chơi căn nhà nghỉ mát của anh, tôi đã tự nhủ sẽ tìm dịp đến thăm anh và người bạn chung sống với anh. Trong một thư dài khác, cũng không lâu trước ngày ngã bịnh, anh gởi nhiều hình ảnh và nói về vườn hoa của mình một cách đam mê. Kể cho tôi nghe tỉ mỉ từ lúc khởi đầu mua đất, nơi vùng núi đồi toàn sõi đá, nhưng “... dưới chân đồi có dòng sông nhỏ chảy qua...” , tới lúc căn nhà xinh xắn được cất lên, với cây cảnh cùng mãnh vườn muôn hoa, có được là do “...công trình và chính đôi bàn tay chăm sóc từ A đến Z...” . Và dĩ nhiên, tôi nghĩ, với tâm hồn nhạy cảm cùng khiếu thẩm mỹ của anh.
Trước sốt sắng ân cần bằng hữu đó, tôi đã hẹn Hè tới sẽ đến. Biết anh bạn thích làm vườn và yêu cây cảnh , tôi có hứa sẽ tự trồng một cây hoa để tặng chủ nhà khi lại thăm. Anh vui vẻ nói đùa “một chỗ trang trọng nhất đã được dành sẵn trong vườn ...”.
Ý nghĩ chọn loài hoa gì có thể còn năm này qua năm khác, khiến tôi phân vân không biết làm sao tìm được cây “perenial” nào có thời gian ra hoa lâu dài ?
o O o
Tôi chưa được cơ hội lại thăm người bạn, ở căn nhà bên triền núi có mãnh vườn dễ thương , nơi miền Nam của một xứ sở thơ mộng . Và cũng chẳng còn dịp nào để gọi thăm . Những liều “morphine” giảm đau đã làm anh không nói được nữa ,và đang đi dần vào “giấc ngủ “...
Anh mất ngày sau đó, dù đã “ phấn đấu tới cùng ” , nhưng đành chịu thua số mệnh ! Quả thật “Định mệnh và ý chí của chúng ta thường lỗi điệu “ . (**)
Buổi mai nhận được tin, mặc dù biết trước sớm muộn gì tin này cũng sẽ đến , tôi vẫn bàng hoàng tự hỏi : “ Có thật không ? ”. Tôi vừa mất đi người bạn quý, một người đã có lòng quan tâm đến buồn vui của tôi, trong chân tình bằng hữu hiếm có, vẫn thường nhắc nhở tôi gắng giữ tính hồn nhiên , dù với tuổi trời, dù trong hoàn cảnh nào. Lòng tôi se thắt...Sự ra đi của một người tha thiết yêu đời như anh khiến tôi ý thức rằng , được sống cũng đã là một Ân Sũng của Trời Đất.
Dù biết có những mất mát chẳng tránh khỏi, và đời người rồi ai cũng phải một lần trải qua. Tuy nhiên có những ra đi đúng lúc và chưa đúng lúc .Trong ý nghĩ đó, tôi cảm thấy không gì buồn hơn cái chết. Đi xa cách mấy, vẫn hi vọng còn một ngày nào gặp lại. Bao hội ngộ bất ngờ như những bất ngờ khác của cuộc đời . Chết tức là vĩnh viễn không thấy nhau nữa...
Đồng thời, tôi cũng nghĩ ra đi của anh là giải thoát cho một kiếp người. Anh sẽ không còn những muộn phiền trong đời sống làm bận tâm, cũng như hết đau đớn thể xác với bao lần ra vào nhà thương. Hi vọng rồi tuyệt vọng ,nối tiếp trong vòng tám tháng. Quảng thời gian ngắn ngủi cho những chia sẻ, nhưng lại quá dài cho sự chịu đựng của thân xác .
Từ nay, tôi không còn hỏi ai nữa, và cũng từ nay, trong tâm tưởng , Vông Vang , một loài hoa dẫu chưa hề được thấy, đã gắn liền với tuổi thơ tôi , cũng như hình ảnh anh bạn với ngôi trường cũ. Những gắn bó hồn nhiên ,vô cùng êm đềm, mãi mãi còn trong sáng nơi hồn tôi .
Để tưởng nhớ một người bạn,
Thay lời tiễn biệt,
Hảo Thanh ,
Đầu mùa xuân 2010
Bài viết của Hảo Thanh
( * ) Đỗ Tốn / “ Hoa Vông Vang “
( ** ) André Maurois , “ Nos destinées et nos volontés jouent presque toujours à contretemps “ / Climats .