Nhớ Lục 5 Phan Châu Trinh

: Phan Mộng Hoàn; Trung Học Phan Châu Trinh; 04 October 2022; Hits: 544

User Rating: 5 / 5

NangXuanTuong PMH R

Từ trái sang, sau lưng Cô PMH là Lê Quang Hùng

Hàng quỳ phía trước : Phan Đặng Thanh Tú.... thứ 4 là " Ấp trưởng " Ng.Văn Thành, người làm heo sụt kí

Cuối năm 2002, tôi cùng với ma maison và tiểu gia đình con gái lớn Ngân Hà về Huế làm lễ Tiên thọ cho ba tôi. Nhà tôi từ lúc bỏ nước đi tìm tự do vào đầu năm 80 nay mới chịu trở về thăm cố hương.

Thăm Huế quê nàng, nhất là thăm xứ “ cá gộ “, quê chàng. Và hơn hết, theo lời anh ấy, thăm quê hương thứ hai của chàng. Đúng vậy, Đà Nẵng của cả hai chúng tôi là quê nhà yêu dấu. Chúng tôi vào đời gây dựng sự nghiệp ngay lúc ra trường. Và bao nhiêu năm ở đó là bấy nhiêu tình nghĩa chất ngất.

Lần về này với Kỹ Thuật Đà Nẵng, chúng tôi hạnh phúc vì được gặp mặt gần 400 anh chị em cựu học sinh và giáo sư. Lão Hồ cảm động không bút nào tả xiết. Bỏ Đà Nẵng mà chạy dài từ cái đêm mất xứ Quảng. Tất tưởi ra đi không lời giả biệt biểu làm sao hơn 27 năm sau gặp lại anh ấy không rưng rưng lệ. Phần tôi thì không cần nói đến trước lúc qua xứ người đoàn tụ với cha con Vượt Tuyến, và ngay cả lúc chưa bỏ nước mà đi, tôi đã nhiều lần tìm về thăm Đà Nẵng. Ơi xứ Quảng làm sao phai nhoà được trong tim tôi những lưu luyến trìu mến với Người.

Cuối năm 2002 ấy chúng tôi đã tổ chức được một tiệc nhỏ hội ngộ với một số thầy trò Phan Châu Trinh , gặp dịp cả ĐN đang nô nức liên hoan mừng ngày Nhà Giáo. Chính vào tối hôm đó, Bích Ngọc, một nhân vật Lục 5 đã “ bắt cóc “ được cô giáo Hướng dẫn của lớp em ấy. BN đã đăng đàn và tâm sự rằng : “ nghe cô về nhiều lần nhưng chúng em không hề được gặp mặt cô, cô không biết là gần 40 năm trước cô từng là bà mẹ trẻ của Lục 5. Cô là giáo sư cố vấn cô có biết không ? vậy mà cô đành đoạn không nhớ, không biết tới bầy con bơ vơ của cô nhiều năm qua...Lần này cô phải cho chúng em gặp mặt ! “ Tôi xúc động vô cùng, nghĩ thầm sao đầu óc mình tệ hại đến thế, sao mình có thể quên được ! Nhưng sáng sớm hôm sau chúng tôi đã phải rời Đà Nẵng, thì làm sao đây... ? BN liền có cách giải quyết . Các em sẽ kêu gọi lập tức năm mười bạn tối nay đến khách sạn Bạch Đằng thăm cô.

Tiệc tàn lúc 9 giờ tối. Khi về Bạch Đằng chúng tôi đang chén tạc chén thù bằng cà phê với các bạn giáo sư KTĐN, thì đàn con Lục 5 của cô MH kéo tới. Bầy trẻ ngây thơ ngày xưa nay không thấy đâu, chỉ thấy hiện ra trước mắt mình mươi vị trung niên , mặt mũi lạ hoắt, râu ria ngổ ngáo. Dĩ nhiên tôi nhận ra hơn một người. Đó là Bích Ngọc vừa quen lại tối hôm nay và Phan Đặng Thanh Tố, cậu bé mặc sơ mi Quốc văn của PMH dạo ấy. Tôi ngẩn ra ngắm các em , và ngậm ngùi thương. Sau bao biến cố từ 75, học trò bé bỏng của tôi giờ trông trên nét mặt ai cũng in hằn dấu tích khắc khổ. Các em xúm quanh tôi, dành nhau nhắc gợi kỷ niệm ngày xưa của Lục 5. Thuở ấy, tôi vừa từ giả đám học trò Đồng Khánh dễ thương của mình. Về Phan Châu Trinh, tôi thường được “ đứng tim “ với bầy “ nhứt quỷ nhì ma “ ...của ngôi trường nam sinh lẫy lừng nhứt xứ Quảng này. Chỉ trừ có Lục 5 .

Thuở ấy tôi 25 tuổi, tên học trò lớn nhất mới 15 , như chị cả và em út. Quốc văn các lớp đệ nhất cấp hệ số 3 , tôi dạy ba buổi, mỗi buổi 2 tiếng đồng hồ. Tôi lại là giáo sư cố vấn nữa. Tất cả những điểm ấy gom lại khiến cô trò chúng tôi thương quý nhau.

Trước lúc chia tay, Tộc trưởng Phạm Đắc Hùng đã mau mắn trao tặng cho tôi 3 tấm hình cỡ 18x24cm. Trong đó có cái chụp cô giáo Hướng dẫn đứng giữa một bầy tiểu yêu. Tôi mặt mũi non choẹt, tóc uốn kiểu Jacky và body xộc xệch, chắc là đang thời kỳ nuôi em bé. Bầy trẻ lau chau bu quanh cô, ngó sao mà dễ thươmg quá. Các em đại diện cả lớp Lục 5 ký tên vào bức hình quý giá này. Tôi cảm động hơn nữa khi cầm trong tay bài báo của mình viết cho tờ ABC của Lục 5. Nghe nói, từ ngày rời trường, hằng năm các em đã hội họp lại với nhau và trân trọng đọc bài “ điểm danh “ của cô PTMH. Tựa đề là :

“ Còn nhớ không ...”

Không biết bữa nào đây khi niên học đã hết. Lễ phát phần thưởng tưng bừng cũng đã qua. Sân trường lặng ngắt như tờ. Chỉ có nắng đuổi gió và cát im lìm ngái ngủ. Khi đó các em còn nhớ không ?

...Còn nhớ những kỷ niệm vui buồn đầy đặn của những tháng ngày mài đủng quần kaki xanh trên ghế nhà trường không ? Riêng phần tôi, tôi chắc rằng mình sẽ khó mà quên được các em . Phải rồi ! Riêng nhớ về Lục 5 mà thôi. Nhớ rất nhiều em ạ. Nói như thế có người sẽ rủa thầm , cô xạo ghê. A ! Ai mà nghĩ thế tôi mà biết được sẽ cho 2 zéro liền nghe !

Thôi để tôi nhắc lại đây ít vụn vặt kỷ niệm cho các em nhớ nhé. Nhớ về tôi. Chắc chắn đó là mục đích trước tiên và sau đó là nhớ về lớp mình, nhất là nhớ đến từng tế bào trong cơ thể Lục 5 Phan Châu Trinh.

Chiều đó là chiều thứ ba. Đáng lẽ ra chiều nay tôi dạy 2 giờ Sử Địa ở Thất 5 ; nhưng vì lịnh trên ban xuống, từ đây sẽ phụ trách chương trình Quốc Văn ở Lục 5.” Một chút buồn len lấn trong tâm tư vào ngõ hai con mắt “. Tôi bùi ngùi nhớ hơn trăm nhóc con Đệ thất vừa làm quen được hơn tháng rưỡi trong mấy giờ Sử Địa. Chừ lại phải chia tay. Cũng như trước đó vừa từ chức “ bà bầu “ đã ngơ ngẩn rời xa hai lớp các anh chị Nhị B1 và Nhị A1. Đã biết rằng đời là bể khổ, là một cuộc “ thương hải biến vi tang điền “mà ! Đọc ngang đây có cậu nào bị sãy cắn không ? Chắc có hí, vì cô xổ nho quá làm có người phải mất công tra tự điển Hán Việt bắt mệt đi. Được rồi, chừ tôi chỉ dùng thuần tuý văn chương nôm na quốc ngữ mà thôi. Cười huề cả làng nghe.

Chiều đó. Tôi đến với Lục 5 nhưng không kiếm đâu ra 1 chiến sĩ nào nữa ; thì ra thầy Tổng Bê loan báo mai mới có giờ, vì học sinh Lục 5 thầy đã cho về rồi ! Thế là chiều hôm sau tôi mới “ chộ “ các em . Ôi , giây phút diện kiến ban đầu mới cảm động làm sao . Trên lầu cao mà trước đây tôi vẫn ao ước lên “ chơi” là dinh cơ của dân Lục 5, oai ghê gớm là dân ...” đồng bào thượng “! Vừa bước vào cửa lớp tôi bỗng choáng người vì một tiếng hô dõng dạc của một vị chức sắc Lục 5: Đứng ! rào rào mấy chục chiến sĩ một loạt nghiêm như lính ! Chà, dàn chào kỹ ghê ! Tôi nghĩ thầm và suýt phì cười.

...Rồi sau đó chúng mình làm quen nhau thật vui vẻ, phải không các em ? Và tôi nhớ không lầm ,qua tuần lễ thứ hai 100% lớp Lục 5 bằng lòng nhịn quà, cứ 2 tuần mỗi người đóng góp 10$ làm báo chơi ! ...Tháng ngày vùn vụt qua mau vì “ bóng câu qua cửa dễ cầm mãi ru “! Chúng ta đã đếm được 11 tuần lễ. Gần đến ngày trọng đại rồi – để mổ heo ! Trong chúng mình ai mà không biết rõ – “ Cái vốn heo “ đó hí, sáng kiến của Ấp trưởng Nguyễn Văn Thành mà. Từ tuần thứ 1 đến tuần thứ 11 này , con heo mỗi ngày một nặng thêm . Ôm nó đã thấy trĩu cả cánh tay, và ai cũng ham vuốt ve chú heo dễ thương ấy. Và tôi không lầm rằng heo đã bị móc ruột đến 4,5 lần là ít ! Cái “ cửa sau “ của lão Trư Bát Giới Lục 5 được đút cho ăn no nê, tôi tính phỏng chừng dễ lên đến 7 ngàn rồi ! Sau khi kiểm chứng sổ sách của các đội trưởng tôi chắc rằng vốn liếng non lắm cũng trên 6 ngàn . Mỗi giờ Quốc văn , tôi ...mạo muội lấy bớt 5 phút đồng hồ để thu thuế. Thế mà có khi cũng phải hét khan cổ vì không ít vị muốn lấn thêm ít phút để phá như quỷ sứ nhà trời. Cũng vì cái tật ồn ào dễ ghét nói mấy không chịu nghe của các em mà có lần tôi bị Triều đình khiển trách ...vừa vừa !

Tôi còn nhớ Lục 5 chia làm nhiều băng khác nhau. Băng hàng đầu có Tuấn Bắc, giọng lãnh lót như chuông. Có Phú thi sĩ tụng kinh, rổi Kim Thanh Hùng đều là dân học có hạng cả. Quên kể chàng Ngọc hay gan. Rôi cu cậu Cung Thế Hồng Đức, Huề có đôi mắt ghét nhau. Và Dũng họ Lê, thêm Du Phước Lợi nữa. Đặc biệt băng này có thêm một lính mới tò te, là chàng Bắc Kỳ Kim Hải, con người luôn luôn mơ màng trong giấc điệp. Có lần vì quá mơ màng nên chàng ta đã đút đầu vào hộc bàn đánh một giấc ngon lành. Vì thế cứ đến giờ Cổ-Kim hoà điệu chú chàng phải dời đô lên đây.

Đến băng thứ hai với nhiều nhân vật li kì. Tăng Trung Kim San, lúc tôi mới đến San đã lấy cảm tình bằng một bài luận đầu lớp. Văn chương thật dễ thương và trong sáng. Người kế đến là Phan Bá làm thơ nhanh và tài lắm. Trần Văn Tần, Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Đức Chương cũng làm tạm tạm. Qua Trần Hưng Thạnh, nhà tỷ phú của Lục 5. Trong thời kỳ lão Trư bị móc ruột, Thạnh đã hào phóng ủng hộ 250$ làm lé mắt cả lớp Lục 5 mình. Băng này còn phải kể đến là Nguyễn Ngọc Hồng , có cha là tài xế xe nhỏ. Người học trò có nhiều đức tính của nhân vật tiểu thuyết. Hồng đóng cho quỹ heo làm báo, bằng tiền bán cà rem ngày chúa nhật ! Cảm động quá phải không các em ? Đến Nguyễn Văn Sướng , giọng Hà Nội thật tuyệt. Tôi có thói xấu là hễ kêu đọc giảng văn bao giờ tôi cũng chọn giọng Bắc. Kết quả một hôm sau một loạt ba tên Bắc kỳ đọc bài, chàng Tôn Thất Thăng dân Huế chay cũng cái đà đó mà xổ giọng Hà Nội êm ru bà rù, làm cả lớp mình được một bữa cười bể bụng.

Nếu kê khai dân nghịch tặc Lục 5 thì không làm sao có đủ giấy cho tôi giới thiệu đức tính quý báu của họ. Ốc tiêu mà phá dữ là những chàng trai : Nguyễn Đăng Diên, Phan Quang Trúc, Bùi Văn Thành, Nguyễn Hữu Hồng, Lê Vĩnh Lạc, Mai Quang Thiện. Tay tổ phải kể tên những Jingo sau, Lê Quang Hùng, Nguyễn Hữu Trưởng, Ngô Đức Hải và nhiều nhiều nữa .

Những dân đóng góp công sức cho đặc san ABC là Phan Quốc Hiệp, bạn nối khố của ông đạo Ổi Trương Chính, Huỳnh Bá Long, Nguyễn Hữu Hùng và Lê Thanh, những tay viết chữ đẹp dễ nễ.

Phân loại nhà lành, đặt đâu ngồi đó thì có : Nguyễn Hưng Long, Phạm Quyệt, Phù Trung Sơn, Trần Văn Thánh, Võ Quang Lợi, Phạm Lạc, Thanh Tâm, Đồng Sĩ Tiến, Huỳnh Tấn Phúc, Trần Công An, Lê Văn Mạnh, Trần Văn Thảo.

Nếu cứ đưa tên ra không, các em sẽ bảo cô lẩm cẩm, điểm danh hoài mà không biết chán sao . Nên đến đây tôi không kêu tên nữa. Nhưng dù sao cũng phải chiếm thêm nhiều giấy của ABC là chàng Ấp trưởng Lục 5. Chàng Thành con nhà giàu xinê Chợ Cồn phải không các em ? Vì coi tiền như rác nên Thành ta đã để heo sút ký. Điều đó đã làm cho cả lớp mình buồn tưởng chết được. Khi mổ heo ra mà sao trong bụng heo chỉ tòan chứa bạc cắt không hà !!! Những tờ giấy Quang Trung, Lê Văn Duyệt mất hút đâu cả. Sau đó thầy trò chúng mình đành rầu rĩ chấp thuận “ làm lại cuộc đời ! “ , bằng cách kêu gọi lòng hảo tâm của các nhà mạnh thường quân Lục 5. Danh sách quý hoá này có : Phạm Đặng Thanh Tố, người sơ mi Quốc Văn kỳ nhì. Còn có Thiện, Kim, Ngọc Hồng...Trong 10 phút đồng hồ hôm ấy vốn liếng chúng ta đã lấy lại suýt soát hơn 3 ngàn đồng tiền “ không cánh mà bay “ “. Dĩ nhiên Thành Ấp trưởng chịu bồi thường 1 ngàn !

Sau khi kể xong chuyện mổ heo tôi bỗng cảm thấy cụt hứng. Té ra cái chuyện tiền bạc nó cũng ảnh hưởng ghê gớm đến tinh thần của mình ác thiệt ! Thế nên tôi đành dừng lại đây với một cảm tình luôn đầy ắp dành cho các em Lục 5 thương yêu của tôi.

Phan Thị Mộng Hoàng

Cuối năm 2003, tôi từ Huế trở vào Đà Nẵng sau hôm mừng kỷ niệm 100 năm của trường Jeanne D’ Arc, (tôi vốn là dân học trò nội trú trường bà xơ luôn mấy năm Tiểu học và trung học ). Lần này vào thăm xứ Quảng nhắm mấy mục tiêu, họp mặt Lục 5 và thăm đêm 14 âm lịch phố cổ Hội An . Đêm này Faifoo sẽ sống lại thời thành phố chan hoà ánh trăng và đèn lồng thắp sáng muôn màu huyền ảo.

Tôi cùng Diệu Châu, một cô bạn thân Đồng Khánh, đi bằng xe lửa vào. Đón chúng tôi có bốn em Lục 5, với hoa tươi trân trọng trên tay. Đó là Tố, Thiện, Hữu Hồng và Hùng. Các em dành nhau “ bao trọn gói “ cho cô giáo chủ nhiệm năm xưa ngay từ giây phút đầu tiên bước chân xuống khỏi tàu cho tới lúc tôi từ giả Đà Nẵng. Lần này ghé về đây , Lục 5 độc quyền giữ cô giáo. Tôi không liên lạc với bất cứ em PCT nào ngoài lớp Lục 5 . Những lần trước tôi thích lưu trú tại nhà vợ chồng Trí - Lan của 10 B2 hay tổ ấm của Phạm Quang Vinh bên Kỹ Thuật. Các em ùa tới khi tàu lửa dừng, tôi chưa kịp ngơ ngác tìm thì đã được họ bao quanh. Tôi cười mĩm chi với mọi người và nói chuyện với bàn tay che kín miệng. Sỡ dĩ thế là vì tôi sợ xấu. Ai đời khi ở Huế, tôi ghé tiệm đánh imeo về Mỹ...chiều hôm đó trời Huế mưa lây rây, gió mát, thành phố thời thiếu nữ của tôi đẹp ủ dột thơ mộng làm sao. Ở quê hương Vi tính và điện thư gửi đi chậm hơn rùa bò. Tôi vừa nhẩn nha đánh máy vừa ngắm cảnh trời mưa, trước mặt là một túi ổi to thơm và dòn tan. Tôi vừa nhắm ổi vừa gõ máy vừa say mê nhìn mưa bay. Bỗng “ cốp rộp “ một âm thanh vang rền bên tai...cái răng cửa của tôi bay theo gió rơi xuống gầm bàn ! Than ôi, cuộc đời bỗng tối ám mùa đông ! Tôi hết ham cười toét miệng , hết ham ba hoa chích chòe vì sợ lỗ hổng đen ngòm hiện ra dọa thiên hạ ! Từ một tuần qua, quen che mồm nên nay tiếp tục kỳ cục như thế. Trò tộc trưởng lấy làm lạ, thắc mắc hỏi tôi có chuyện chi không vui , em thấy năm ngoái cô khác với chừ ? Tôi quay đi nói nhỏ tại cô ...sún răng ! Đắc Hùng an ủi, cô cứ tự nhiên cô càng tỏ ra che dấu người ta càng chú ý. Hơn nữa ở đây chuyện sún hay có hăng rết cũng là chuyện thường tình !

Từ đó tôi tha hồ cho gió chui qua khe hổng của hàm răng ! Rời “ ga “, chúng tôi lên taxi đến một quán giải khát có kèm nhậu ! Ở đây thiên hạ quen kiểu vui vẻ cụng ly cụng chai bất cứ thời khắc nào. Thời gian mở rộng và tình người lai láng.

Chiều hôm đó chúng tôi đến một qúan ăn lịch sự để họp mặt với Lục 5 đang hiện diện ở Đà Nẵng, khoảng 20 em, vì chưa Tết , nên số lớn các em khác còn đi làm xa chưa về. Căn phòng bày trí với hoa tươi chúc mừng cô giáo xưa trở về cùng dòng chữ bay bướm gắn trên tường. Một bàn dài trang trọng bày ly tách, chén dĩa . Các em Lục 5 nghiêm trang đứng xếp hàng dọc hai bên. Tất cả im lặng nhìn mình. Tôi không nghe tiếng hô nghiêm như thuở nào và học trò bé bỏng giờ đây vụt hóa nên người lớn chững chac. Tôi bàng hoàng nhớ đến ngày còn là cô giáo trẻ, ngập ngừng đến với học sinh Phan Châu Trinh. Trong suốt 8 niên khóa từ 67 đến ngày mất Đà Nẵng 1975, tôi đã hướng dẫn môn Quốc Văn đủ các lớp Thất, Lục, Ngũ, Tam, Nhị. Thoạt mới về thì dạy Sử địa các lớp Đệ thất, kiêm môn Công dân ở Đệ tứ. Tôi đã đến khắp mọi xó xỉnh, đã lang thang lên lầu cánh trái cánh phải, ngự trị khắp các phòng dãy giữa rồi bên tả, bên hữu. Từ lúc mới về, đứng trên bục gỗ dài thượt trước tấm bảng sơn đen, rồi bảng chuyển qua màu xanh lá cây của hi vọng. Vài tháng làm việc ở Thư viện, thúc đẩy học trò đọc sách, đọc truyện. Bất cứ ở lớp nào, tôi cũng bày trò viết lách làm báo. Cô giáo trẻ dạy học trò con trai , các em giả vờ hiền ngoan khi bị răn đe, thoắt cái phá phách như quỷ sứ lúc mình làm hoà vui vẻ. Ôi trường Phan Châu Trinh dấu yêu, hồn tôi đã khắc ghi bao kỷ niệm với Người. Tám năm êm đềm ấy vụt biến mất sau mùa hè ác nghiệt 75. Tôi trở thành người ” mất dạy , bất lương, thân sơ thất sở...” khi đau đớn lìa bỏ Đà Nẵng trong cái đêm kinh hoàng 29 tháng 3 trên chuyến xà lang dập dềnh chờ được vớt lên tàu lớn Mỹ. Và sau đó là những tháng năm u buồn tủi nhục khi trôi dạt vào miền Nam. Phải rời trường, xa lớp...Tôi nghiệm thấy chỉ duy nhất khi sống trong xã hội học đường, thân quen với bạn bè đồng nghiệp , trìu mến giữa tình thầy trò. Ở đó tình cảm mình được an toàn, không hề lo sợ bị gạt gẫm, bị đe dọa. Nhất là sau 75, cuộc đổi đời đến chóng mặt, luôn luôn con người mình phải co lại, hốt hoảng như con chim sợ cành cong. Nhưng thỉnh thoảng tình cờ gặp lại bạn bè cũ, gặp lại học trò xưa, mình như được hoàn hồn, vui mừng nhắc nhở chuyện ngày qua. Thì ra tình cảm với PCT từ lúc nào đã tràn ngập cuộc đời mình.

Sau buổi tiệc với Lục 5, tôi vừa vui vừa ốt dột, lý do các em không cho tôi được trả tiền hôm đó. Vậy là như những lần trước, tôi liền trở ngón lăng ba vi bộ, đề nghị dùng tiền của cô giáo làm quỹ giúp bạn bè nghèo. Nhớ khi ra đi, Gs Nguyễn Đỗ Thu bên Houston đã gởi cho tôi số tiền 200$ tuỳ ý để tôi gặp đâu ứng phó tới đó giúp học trò PCT nghèo. Tôi góp vào luôn. Và các em Lục 5 hoan hỷ lập ngay một danh sách tặng quà Tết cho bạn bè thiếu may mắn. Các em nói ,sau 75 thì ai cũng xơ rơ xác rác cô ơi ! Nhưng nay thì không còn cảnh chết đói nữa , anh em nhiều người mở mặt mở mày, ăn nên làm ra. Lớp đã thường xuyên gây quỹ bảo trợ cho bạn nào lỡ gặp hoàn cảnh ngặt nghèo bi đát ...

Sau buổi tiệc, một số các em xin phép về vì bận việc. Còn lại thầy trò chúng tôi chuyển tới một phòng nhạc sống gần đó . “ Hát cho nhau nghe ‘. Ở đây có dàn nhạc bỏ túi, có nhạc sĩ chơi piano, violon và cô ca sĩ đứng tuổi hát còn hay lắm. Đặc biệt là chơi và hát toàn nhạc Vàng ,(có thời người ta gọi là Nhạc cấm phải hát chui, nghe chui và còn kêu là nhạc đồi trụy ! ). Tôi được một bữa thưởng thức no nê những bài ca tiền chiến và những bản nhạc trữ tình nhắc gợi đến tình cảm của các người lính trước 75 ! Các em học sinh và bạn Diệu Châu nổi hứng thay nhau lên cầm micro làm ca sĩ. Còn tôi, chỉ biết nói vài lời bày tỏ nỗi xúc động của mình. Cuối ngày vui đó 5,6 chiếc gắn máy chở đôi , và thầy trò chúng tôi còn ghé vào một quán cháo khuya để làm cho ấm bụng. Lần về này trò Trần Văn Tân mời cô giáoo và cô bạn tạm trú tại khách sạn Tân mà TVT là chủ nhân.

Chúng tôi chỉ ở Đà Nẵng 2 đêm 3 ngày vì còn “ tranh thủ “ vào Hội An thăm đêm trăng 14, thường lệ Phố cổ lúc ấy sẽ tắt hết ánh điện văn minh để sống lại đêm đèn lồng huy hoàng thơ mộng. Chiều hôm ấy chúng tôi cùng quá giang taxi với cha con của trò “ Ngân đen “ vừa từ Mỹ về thăm Đà Nẵng dịp này. Thay vì phải ở lại qua đêm, chúng tôi quay trở lại Đà Nẵng ngay trong khuya ấy. Đêm Phố Cổ chìm đắm trong ánh đèn lồng lập lòe hư ảo. Chúng tôi lang thang dọc theo bờ sông Thu Bồn tối câm, nổi bật chiếc thuyền khổng lồ dập dềnh một chỗ trên sông nước mơ màng. Tôi đứng không muốn rời chân ven sông để lắng nghe tiếng đàn ca, xênh phách vang lên từ trên lầu thuyền vọng xuống. Tiếng hát hò đối đáp từng lúc nghe vui tai và nao nức cả lòng trí tôi. Đất nước mình giờ thôi chiến tranh tương tàn Nam Bắc. Người dân được sống trong cảnh hoà bình. Tôi chợt lặng lẽ buồn, vì quanh tôi vẫn còn đầy dẫy những con người nghèo hèn, đang sống một đời tăm tối, khác chi đêm Faifo tắt điện và sông nước buồn hiu lặng lẽ trôi.

Sáng cuối cùng ở Đà Nẵng, thầy trò Lục 5 ngồi quanh chiếc bàn gỗ đen mun của ngôi quán thanh lịch, phỏng theo kiểu cố đô bài trí nên thơ, khuôn viên rộng thoáng có những nhà tứ giác mái lợp ngói liệt với cột kèo bằng gỗ đen bóng, núp dưới nhấp nhô những cây cau cao vút và bóng dừa xanh rũ bóng êm đềm. Những tiếp viên là các thiếu nữ líu lo giọng Quảng, trên đầu các cô gái xinh tươi chông chênh chiếc nón bài thơ ngộ nghĩnh, mà số vành nón tôi đếm khoảng 15 vành, như thế là không theo đúng chất Huế con gái của tôi ngày xưa ! Tại đây tính chất “ bà la sát “ của tôi khi làm cô giáo PCT có lúc nổi dậy. Tôi đã bất mãn trước cung cách “ mất dạy “ của mấy tên con trai hầu bàn. Nghe nói đều tuyển chọn từ các sinh viên cho làm giờ part time. Các cậu bồi này khinh khỉnh, hỗn láo, trơ mắt dòm khách từ gần đó rồi xì xào bình phẩm , nghe lọt tai giọng Quảng khê nằng nặc. Tôi đã mời người quản lý lên cho mình góp ý rằng “ khách phải được niềm nỡ và trân trọng tiếp đãi, có thể lần sau quán mới kết nạp thêm khách tìm tới...” người đối diện , hiền lành nghe tôi khiển trách thẳng thừng, là một cựu PCT ! Lần sau nhé, xin lỗi, quán tre trúc nên thơ này, tôi sẽ không bao giờ hẻo lánh nữa !

Chuyến tàu lửa quay ra Huế, có mấy em Lục 5 tất tả chạy đến đưa tiễn cô giáo. Phạm Đắc Hùng nhờ tôi chuyển về Mỹ ít tiền cho cậu con trai đang theo học bên ấy theo chương trình trao đổi sinh viên học giỏi. Hữu Hồng cúp núp tìm mua tặng tôi món quà quê hương, là những lọ tương ớt Hội An , bán ở Chợ Hàn. Tương cay vì làm từ ớt tươi, đỏ, ngọt ngào, thấm đượm hương vị làm sao. Về nhà mỗi lần ăn bún khô khoèo thêm chút tương này lại làm tôi nhớ da diết xứ Quảng của mình. Ra thấu Huế, sáng chiều nào tôi cũng nghe phone bầy học trò Lục 5 réo rắt kể lể. Tôi buồn cười vì nghe các em kể lại, sau khi tàu khuất “ ga”, một bầy 20 bạn Lục 5 khác mới trở tới, họ sắp hàng kéo nhau trên sân “ ga “ với tấm bảng to “ cô giáo PTMH “ ! Rồi đến chuyện các bạn họ được tuyển chọn nhận quà Tết như em Thanh, hành nghề cắt tóc, có đứa con trai lớn bị thương tật và thất nghiệp gần đây, do té từ trên đàn giáo cao tít mà thiếu an toàn. Em Ngọc Hồng, nay ở trong UBND Phường nhưng vẫn nghèo rớt mùng tơi và chạy xích lô.

Khi tôi về lại nhà ở San Jose độ vài tuần lễ thì điện thư từ Đà Nẵng tới tấp gởi sang báo tin một bạn Lục 5 là Lê Quang Hùng đang lâm trọng bệnh .Cậu học trò này tôi nhớ năm trước khi về thăm Đà Nẵng với nhà tôi, vào tối trước hôm từ giả thành phố ĐN, em ấy đã có mặt cùng các bạn lớp mình thăm cô giáo. Tôi nghe kể rằng, trước đó khi nghe bạn bè báo tin giữa tháng 11, 2002 sẽ có cô giáo hướng dẫn ngày xưa về thăm ĐN. LQH liền dẹp tiệm chiếc xe đạp thồ vốn là phương tiện “ câu cơm “ hàng ngày để nuôi bầy con nheo nhóc, dẹp cày dẹp cuốc vào một xó để hối hả chuyến xe đò, lặn lội từ cao nguyên Đắc Lắc về xứ Quảng mong cho được hội ngộ với tôi. Và em ấy chỉ vừa gặp mặt cô giáo 15 phút cùng với các bạn . Rôi sáng mai lại phải bết bát quay trở về Đắc Lắc tiếp tục lao động cực nhọc nuôi bầy con. Vợ LQH nghe nói cũng giúp chồng gánh đỡ “ giang sơn “ của họ bằng gánh cháo khổ, chỉ ngồi bán lê la ở góc chợ thị trấn. Từ hồi sau 75 hai vợ chồng dắt dìu nhau đi kinh tế mới vùng cao nguyên. Cả nhà ăn đói mặc rách , thêm vùng sương lam chướng khí, những đứa con ra đời thi nhau ốm đau quặt quẹo. Tất cả đều thất học ! Trong 5 đứa có một bé câm điếc, và một đứa quanh năm bị động kinh .

Chuyến thăm Đà Nẵng của tôi đầu năm 2004, LQH nghe tin các bạn báo cho biết, cũng nôn nao muốn trở về họp mặt, nhưng từ mấy tháng nay “ cậu bé “ Lục 5 này đau ốm rề rề. Và các bạn đã chia quà Tết của chúng tôi cho em ấy.

Rồi nay tôi nghe tin dữ, LQH bị đau gan nặng . Thế là cô trò chúng tôi vội vàng kêu nhau gom góp tiền bạc giúp. Cũng vào dịp này Chương còm dân Lục 5 chính hiệu con nai vàng, đã xông ra hú gọi trên diễn đàn PCT. Chương còm đích danh là Nguyễn Đức Chương, hội trưởng Hội Ái hữu PCT ở Cali này . Tôi theo dõi email của các em Lục 5 trong và ngoài nước, các em kẻ ít người nhiều đã chung sức góp tiền cứu bạn. Ví dụ bạn Xích- lô-man Ngọc Hồng giúp một ngày chạy xe. Bạn hair-man Thanh cũng đóng một ngày công hớt tóc thiên hạ v..v...Nhưng số trời đã định sau thời gian ngắn được đưa về chữa trị taị bệnh viện Chợ Rẫy TP HCM, bác sĩ tuyên bố LQH bị ung thư gan ở giai đoạn cuối. Tình trạng nằm chữa bệnh tại đây vô cùng hồi hộp. Ngày nào không tiền, không có thuốc, không ai ( BS hay y tá ) thèm lai vãng. Tiền quyên góp mấy ngàn đô la vèo vèo như lá rụng cuối thu...Trên điến thư tôi đã sốt ruột nói nhỏ với mấy em Lục 5 , tình trạng nguy ngập, phải liệu cơm gắp mắm , lo khuyên bảo thân nhân đưa LQH trở lại nhà ở Đắc Lắc, vì tài chánh eo hẹp làm sao đương nổi với “ máy chém “ tàn nhẫn vô nhân đạo của các ngài lương y ác mẫu của nhà thương nhà nhớ thành phố Bác ! Cuối cùng LQH đã kịp về lại nhà vui sống được thêm vài ngày dưới mái nhà tranh cùng vợ con. Nghe các bạn Lục 5 của LQH báo cáo : Cô ơi, túp lều nay không còn đêm đêm nhìn thấy trăng sao, vì tụi em đã “ bố trí “ chia công tác, đứa lo chuyện lợp nhà, đứa lo tiếp tế gạo cho bầy cháu tội nghiệp có cơm ăn no đủ ( từ khi về lại nhà ở bên này cô trò Lục 5 chúng tôi thi đua imeo i xèo, các em Lục 5 ở Sài Gòn lên Darlac thăm, đã chứng kiến cảnh ăn uống cực khổ, cảnh sống nheo nhóc, và nhất là việc các cháu mù chữ ! ) tụi em đã lo cho bầy cháu ghi tên đi học, giúp vốn vợ LQH làm nồi cháo ngon hơn ,để bán kiếm nhiều tiền hơn nuôi các cháu như cái tàu há mồm, như cái máy xay gạo...Tụi em chắc chắn giờ đây bạn ấy đã mĩm cười nơi chín suối !

Lê Quang Hùng cậu học trò Lục 5 tội nghiệp của tôi giờ này đã mồ yên mã đẹp và bầy con của em ấy đã được đến trường. Cô dâu PCT Lục 5 của tôi nay là quả phụ thì yên tâm vì đã có chút vốn liếng buôn bán nuôi con. Bởi vì đơn vị gia đình Lục 5 PCT của cô trò chúng tôi đã có chương trìng giúp dài hạn và thường xuyên cho gia đình bạn LQH.

Giữa tháng 4/ 2005

Phan Mộng Hoàn

( Kỷ yếu Hội ngộ Phan Châu Trinh-Hồng Đức, 30 năm xa xứ, 2005 tại Hải ngoại )

Rating:

( 2 Ratings )

KỶ NIỆM TRƯỜNG XƯA