Người ta thường hay nhớ về những kỷ niệm thân yêu, người xưa chốn cũ, nhưng cũng có người hoài niệm một mùi hương. Một khu vườn thuở nhỏ với hương hoa phảng phất nhẹ nhàng, một lúc nào đó bắt gặp, lòng không khỏi bồi hồi cảm xúc.
Đường trong làng hoa dại với mùi thơm
Người cùng tôi đi dạo giữa đường thơm ... (Huy Cận)
Tôi nhớ những ngày ở Huế. Hoa mộc hoa ngâu không sắc mà hương thoảng nhẹ, mấy cụ già nâng niu từng cánh nhỏ để ướp trà. Cũng có người bỏ vào bình trà vài đóa hoa lài nhưng mùi thơm nồng đượm của loại hoa này không được xem là thanh cảnh. Đi qua cầu để vào mấy cửa thành, hoa sen nở rộ dưới mấy hào sâu, hương sen thoảng nhẹ đón chào khách bộ hành bước chân vào trung tâm chốn đế đô. Ai đã ở Huế cũng đều nhận biết hoa sen hồ Tịnh Tâm vượt trội hơn hoa ở những nơi khác, về cả hương lẫn vị. Hương sen đượm trong chén trà, nhắp vào một ngụm lúc sáng tinh mơ là thần trí sảng khoái cả một ngày. Gương sen cho những hạt dòn và ngọt khi còn tươi và bát chè hạt sen hồ Tịnh tan phau trong miệng, để lại một mùi hương cho cả vị giác lẫn khứu giác. “Ăn lấy hương lấy hoa” thật là đúng với bát chè hạt sen nấu với đường phèn mẹ cho ăn những buổi xế chiều nồng nực. Hoa cau thơm như thế nào, làm sao diễn tả được. Hình như về đêm, trời yên tịnh, hương cau mới phảng phất, nhẹ như mùi hơi thở, thoảng như mùi hương tóc của những nàng con gái liêu trai. Hoa chanh hoa cam thơm ngào ngạt vào buổi sáng tinh sương, những giọt sương mai còn đọng trên hoa như là kết tinh của mùi hương. Hoa bưởi hay hoa thanh trà mới thật sự đưa người vào một cảnh giới khác, thần trí thanh thoát sảng khoái. Không còn ai phải bận lòng với mọi nỗi bon chen trong khu vườn buổi sáng, đứng dưới cành hoa bưởi nở trắng lẫn trong đám lá xanh bóng mượt.
Nhớ những khu vườn xanh ngát đẫm hương thơm, nhớ những ngôi chùa cổ rêu phong với những cây hoa cổ thụ thanh lọc không khí cả một vùng, tôi cũng ráng tha về khu vườn nhỏ những mùi hoa mà tôi đã từng say mê hít thở.
Những buổi sáng tung chăn dậy với mặt trời, tôi dọn dẹp nôn nả để ra vườn, thăm mấy người bạn thơm tho. Tay trái xách một giỏ lớn, tay phải túm những cánh hồng gần tàn bỏ vào giỏ, tôi dọn dẹp trước khi cắt cành hoa kẻo sợ cánh hoa rơi vải khắp mặt đất. Những cánh hoa hồng đỏ sậm đã đẹp mà lại rất thơm, hương hoa đượm cả tay lẫn áo. Tôi nhớ câu thơ dịch của anh ĐQT:
Vốc nước trăng đầy tay
Chăm hoa hương đượm áo.
Cây bưởi vườn tôi cho thật nhiều hoa mà ít đậu quả, trái lại hơi khô nhưng có hề hấn chi, đầu xuân hoa bưởi làm tôi nhớ đến câu hát:
Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân.
Vào hạ hoa ngọc lan mới ló ra những cánh hoa trắng muốt từ đám lá xanh nõn. Hoa thơm ngọt ngào và thoảng rất xa. Mỗi ngày tôi vẫn hái gần hết hoa để đem đến chỗ làm việc phân phối cho mọi người nhưng mùi thơm vẫn còn ngào ngạt trong khu vườn. Đang làm cỏ, cắt cành, bỗng dưng cảm thấy rất hạnh phúc, lòng lâng lâng, trí thanh thản, tôi hít hương thơm đầy lồng ngực và thấy đời thật đẹp, tự hứa là sẽ chu toàn một ngày đáng sống.
Một hôm về nhà thật trễ, vào nhà bằng cửa chính, nơi đặt một chậu quỳnh trắng thật lớn, tôi reo lên làm mọi người cũng ngạc nhiên: hoa quỳnh nở rộ như một đàn tiên giáng trần với xiêm y trắng toát, đương nhẹ cánh với vũ khúc nghê thường. trông rất liêu trai với hương thơm thoang thoảng, Từ đấy tôi biết quý trọng hoa quỳnh đêm: chỉ những người có duyên, có phúc và có lòng mới được ngắm hoa quỳnh nở trong một phút chốc nào đấy. Chính vì khoảng thời gian ít ỏi hoa hiện diện trong cõi trần này mà ít người được chứng kiến, hoa đã có một giá trị riêng.
“Đêm thơm như một dòng sữa”, như lời một bài hát của Phạm Duy. Hương đêm làm nhiều người gần như bị chao đảo là mùi hoa dạ lý. Dạ lý hương là hương đêm từ nhà hàng xóm. Dạ lai hương là hương đêm từ xa đưa lại. Tên được đặt như thế, xin chớ trồng hoa ngay cửa sổ phòng ngủ rồi lại phê bình là mùi thơm gay gắt. Nếu hàng xóm không trồng, ta có thể trồng một khóm dạ lý vào một vị trí khiêm tốn nơi cuối vườn, cây không cần chăm sóc nhiều nhưng có những đêm trăng hay đêm hè chưa vội đi ngủ, mùi hương sẽ làm cho ta phiêu diêu thanh thản không ngờ.
Tôi không sành về mùi nước hoa, nhưng bắt gặp một mùi hương trong khu vườn, lòng bỗng nhiên xao xuyến, xúc động. Tôi mường tượng đâu đó những kỷ niệm êm đềm, những liên hệ thân thiết, gần gũi. Cảm tạ thiên nhiên đã cho tôi những buổi sáng thanh thoát, những buổi tối ngạt ngào khi đi giữa vườn thơm.
Nguyễn diệu Liên Hương
