Trung Học Phan Châu Trinh

: Phan Nhật Nam; Trung Học Phan Châu Trinh; 26 November 2024; Hits: 49

Tiếng đàn Âm sông và Tình Bạn

Phan Nhật Nam thiếu úy Tiểu đoàn 7 Nhảy Dù 1964. tư liệu Phan Nhật Nam 0

Về tất cả bằng hữu quê nhà xa,

Trường Phan Châu Trinh Đà Nẵng,1954 – 1960

Vốn người vụng về không hay đàn

Thiếu niên thanh xuân vui cùng bạn

Bạn vỗ đàn reo , dâng cung âm

Gieo vào lòng ta muôn độ sáng .

Rực rỡ hân hoan nhịp khẩu cầm

Ghè đá, dòng sông im tiếng sóng

Lối qua Đống Đa cây thẫm bóng

Rộn rã theo vòng xe chậm lăng

Trầm trầm, lắng sâu Hạ uy cầm

Phòng vàng bóng nắng chìm lạnh căm

Trường vắng, sân im, mùi phấn đậm

Bạn chuyển Thu tàn sang hồng Xuân

Nhớ chăng...Dương cầm ngày đầu xuân

Hoa Lê nghiêng cánh ngời áo trắng

Tiếng Trúc thanh tao hằng gió lộng

Đá cũng dường như chuyển theo âm

Trăng giải vàng rơi liếp sóng hoang

Lau lách im lặng suốt đêm ngàn

Ngũ Hành năm cụm nằm thiêm thiếp

Thuyền chở tiêu sầu qua quá canh

Xa bạn, xa đàn buổi chiến tranh

Thanh xuân khổ rạn rày quân hành

Đêm về ngủ đỗ bên sông vắng

Vọng tiếng hò xa vẳng lạnh tanh...

Đò đẵm giọng hò rời Bản Lãng

Chèo khua sương lạnh xuôi Hương giang

Hò ơi...Đôi nhịp dài thăm thẳm

Dòng cuốn thuyền trôi theo tiếng than.

Mênh mông sông ôm cồn Vỹ Dạ

Hơi hò lơi lả đọng tàu cau

Thành cũ gởi theo dài bóng sậm

Âm Nam ai oán hờn dãi dầu

Hai nhánh về quanh xanh Bãi Dâu

Đổi hướng lềnh xuôi chậm bạc mầu

Nghe trong sóng nhỏ đau hồn đất

Lặng buồn dằng dặc suốt đêm thâu.

Hò ơi ! Về đâu...Thuyền về đâu ,

Làng nhỏ nằm im dưới chân cầu

Trăng khuất bên thôn mờ bóng nước

Tiếng hò mất bặt dưới ngàn lau.

Ôi dài ác nghiệp...Đây Ô Châu

Vỡ gánh tình duyên , gẫy nhịp cầu

Oan hận thấm tràn trăm năm cũ

Còn nghe đâu đây Hồn Chiêm đau

Mỏi mệt đường xa, xa tiếng đàn

Tuổi trẻ qua mau, khuất dáng bạn

Những ngày hối hả, đêm Sài Gòn

Còn đâu trăng xanh trên sông sáng.

Nhớ bạn, nhớ đàn, nhớ chiều xuân

Nhớ đất khói mờ, lạnh vùng biển

Nhớ sóng mênh mang hoài bổ ghềnh

Giọng hò đau đớn làm sao quên.

Thêm nhớ con Linh động dương cầm

Tay đùa dung lượng bao thanh âm

Tóc nhạt nâu vàng thơm mùi nắng

Thương nhớ nào...Nước mắt được ngăn !!

Con đâu ? Bạn đâu ? Đàn xưa đâu ?

Chiều đã qua mau, bóng tối sâu

Còn chút hơi tàn nương nhịp thở

Nhớ người...Tiếng thét chìm đêm thâu.

Phan Nhật Nam

1984, Trại 5, Phân trại C

Lam Sơn, Thanh Hóa

( “ĐS Kỷ niệm 50 năm thành lập trường Trung Học Phan Châu Trinh, Ngày 29 tháng 11 năm 2002 . Little Sagon, Hoa Kỳ “ )

: Trần Hoan Trinh; Trung Học Phan Châu Trinh; 15 November 2024; Hits: 63

30 năm mộng

Sóng ba đào mê đắm ơi

Tóc đen em nhuộm làm chi nữa

Ước nguyện đành chờ kiếp khác thôi

Lấy cả cuộc đời đem cho không

Đêm đêm nước mắt cứ đoanh tròng

Bơ vơ giữa cõi phồn hoa ấy

Chỉ thấy nhỡn nhơ lũ bạc lòng

Một kiếp tài hoa cũng mỉa mai

Em nhan sắc đó cũng u hoài

Cố hương thì đã xa vời vợi

Đoài đoạn thương thân thế lạc loài

Biển đổi non dời ta đi đâu

Thanh xuân như nước chảy qua cầu

Ta gom phấn cũ hương xưa lại

Để khóc cho vừa cuộc bể dâu

Nhan sắc khuynh thành mê đắm ơi

30 năm như bóng mây trời

Tóc xanh em đã thành sương muối

Diễm mộng ! Này em ! Ảo mộng rồi .

Trần Hoan Trinh

( Kỷ yếu Hội ngộ PCT-HĐ, 30 năm xa xứ, 2005 tại Hải ngoại )

: Thi Vân; Trung Học Phan Châu Trinh; 05 November 2024; Hits: 124

Một lần trở lại - updated 11/08/2024

PCT CongHocTro1

Sau hơn bốn mươi năm, tôi trở về đây. Lần đầu và cũng là duy nhất. Đà Nẵng chẳng phải là quê Nội hay quê Ngoại, song thành phố một thưở hiền hoà này, nơi qua suốt bảy năm trung học và thời mới lớn, đối với tôi , là “ thành phố của kỷ niệm “.

Lần trở lại vội vàng, tôi chỉ có mấy hôm . Ngày giờ thì ít mà lòng cứ thầm mơ thăm được nhiều nơi ; căn nhà xưa, đi lại trên những con đường thuở nào thân quen , thăm trường cũ ... và nhất là gặp lại vài người bạn ngày đi học . Mong tìm được một chút gì của Phan Châu Trinh xưa. Gần nửa thế kỷ trôi qua, sâu đậm hơn hay nhạt phai.

Buổi mai đầu tiên, lòng không khỏi bồi hồi khi trở lại thăm trường cũ. Thoạt trông, đã thấy “ khác lạ “ . Từ cỗng trường, hàng rào quanh trường, đến mấy hàng cây nay cao lớn. Nhớ thuở nào, những thân cây hãy còn mãnh khảnh , dư thừa trong vòng tròn bàn tay nhỏ của “cô học trò đệ thất “ .

Qua mấy chục năm dài, theo đà phát triển , có gì mà chẳng thay đổi , nhiều hay ít. Tuy nhiên, vài “ khác lạ “ đó cũng cho cảm giác nao nao, thấy như những gì một thuở từng quen thuộc và thật gần gụi với mình , nay không còn nữa .

PCT 1958 65E

Tôi đi vòng quanh sân trước, dừng lại một hồi nơi cột cờ Ngày xưa, mỗi sáng thứ hai chào cờ đầu tuần khi nào cũng đông đủ tất cả các lớp, rộn ràng êm vui . Tưởng tượng như ngọn cờ vàng hãy còn mơ hồ phất phơ, nhẹ bay trong gió ...

Thơ thẩn một hồi, rồi tôi bước ra sân sau. Thoáng ngậm ngùi . Nhớ những năm khi Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Đăng Ngọc còn ở trường, hàng rào quanh trường chỉ mấy dãy giây thép gai mỏng manh , sân trường hãy còn là sân cát trắng đơn sơ, nhưng chỗ nào cũng sạch sẽ, tuyệt nhiên không có những giẻ bẩn, tụ rác , giấy kẹo, hay những mãnh giấy báo vụn... vất vưởng khắp đó đây.

Năm này trường chưa bị đập phá để xây trường mới .Tôi vào thăm mấy phòng học cũ , vui buồn chen lẫn.

Đây, phòng đầu tiên của dãy tầng trệt, phía tay mặt, xưa là phòng học của lớp Đệ thất 1 , niên khóa 1957-58, toàn con gái. Ngoại trừ một số ít, phần đông sàng sàng ở tuổi 11-12, nhưng “ nghịch phá không kém chi con trai “ ( theo nhận xét của cô Trần thị Kim Đính, cô giáo dạy Lý Hóa và Vạn Vật ngày đó ). Bồi hồi dừng lại trước cửa lớp , tưởng tượng nếu có người học trò nhỏ, ngồi bàn đầu dãy phía tay mặt, đưa mắt nhìn ra như mĩm cười với mình , tôi sẽ đến ghì em vào lòng !

Năm Đệ thất hồn nhiên, êm đềm qua nhanh với ngày vui của trại Hè toàn trường nơi bãi biển Lăng Cô, cũng như lần du ngoạn Kỳ Lam đầy thích thú cùng với cả lớp và thầy Lê Văn Nhân , để coi cách làm đường từ mía. Chuyến đi ngắn bằng xe lửa , chỉ trên dưới nửa giờ tàu chạy, nhưng sao ngày nhỏ thật nao nức vui, hân hoan tưởng chừng như sắp được tới một nơi nào xa xôi lắm !

Kỷ niệm khó quên nữa ở năm Đệ thất là lần Linh Mục Nguyễn Văn Vàng của Dòng Chúa Cứu Thế đến trường diễn thuyết, với đề tài “ Dũng khí và Hương hoa của đất nước ” .

Buổi nói chuyện thật hay, hấp dẫn từ phút đầu cho tới phút cuối . Dưới nắng trưa khá oi bức cuả một ngày gần Hè, và lại đứng trên sân cát , như không ảnh hưởng gì đến sự chú ý của học sinh toàn trường . Tất cả im phăng phắc , lắng theo dõi từng câu , từng ý tưởng lạ, hay và đầy dí dỏm, qua giọng nói ấm áp của vị Linh Mục trẻ.

Giai đọan này là thời gian “ Cần lao “, nhưng Linh Mục Nguyễn Văn Vàng tuyệt nhiên không đề cập đến bất cứ gì có liên quan tới chính trị. Buổi nói chuyện của Linh Mục đã để lại trong ký ức của tôi một ấn tượng đẹp và sâu sắc.

( Sau ngày mất nước 30 tháng 4 , 1975, đọc một bài viết về Linh Mục Nguyễn Văn Vàng, không khỏi xúc động khi biết Linh Mục đã qua đời , trong xà lim của một trại “ cải tạo “ nghiệt ngã ở Xuân Phước, tháng 4, 1985 )

( Linh Mục Nguyễn Văn Vàng, hình từ Internet )

Phòng học của lớp Đệ tứ 2 ( niên khóa 1960-61 ) cũng tầng trệt nhưng ở giữa. Đệ tứ 2, một năm học êm vui, bằng hữu cùng lớp đặc biệt rất thân nhau . Có những tình bạn trong sáng từ ngày nhỏ đi học đến khi ra đời và kéo dài cho mãi đến lúc cùng bước vào tuổi già, tựa như anh chị em trong gia đình. Năm học này đã để lại cho tôi bao kỷ niệm êm đềm với một vài bạn trong lớp như Phạm thị Duyệt, Ngô thị Kim Oanh, Phạm Ngọc Chấn và đặc biệt riêng với Hoàng Thu Hồng.

Phòng cuối dãy tầng trệt, ngay bên cạnh cầu thang đi lên lầu, vài năm sau là phòng học của lớp Đệ Nhất A ( 1963-64 ). Niên học cuối cùng này, thầy Ngô Văn Chương đang là Hiệu trưởng. Một năm với quá nhiều biến động chính trị , ảnh hưởng trên đời sống và ngay cả trong học đường .( Thầy Hiệu trưởng Nguyễn Đăng Ngọc đã rời trường từ đầu niên khóa 1962-63 ).

Và trên tầng lầu phía tay mặt, gần cuối dãy là phòng học của lớp Đệ lục 2 ,( niên khóa 1958-59 ), nơi đây các bạn và tôi qua những giờ Pháp Văn êm vui khó quên với Cô Liễng ( bà Trần Ngọc Liễng ). Đệ lục là năm đầu tiên học trò con trai và con gái học chung. Trong lớp, sĩ số con gái ít hơn và thường ngồi ở ba bàn phía tay mặt đối diện với bàn giáo sư. Bàn đầu tôi ngồi năm đó chỉ có bốn người , trong khi bàn đầu bên con trai 6 trò. Một hôm thấy mấy cậu vì bàn chật chen lấn nhau chí chóe, Cô Liễng bắt Phạm Ngọc Chấn qua ngồi ngay bên cạnh tôi. Mấy cậu bàn đầu còn lại thích chí cười reo :

-“A ! Chấn phải ngồi bàn với con gái ! “

Cô la ngay :

-“ Con gái, con trai chi ! Bạn bè một lớp là như chị em trong nhà ! “

Một tràng cười khác lại nổi lên, trong khi PNChấn đỏ mặt, tía tai :

- “ Ha ! ha ! Chị, em ! “

Hết giờ, Cô Liễng vừa ra khỏi lớp, Chấn phóc ngay về chỗ cũ như thể được “ thoát nạn “ !

Năm này mỗi lần viết “ dictée “ xong là hai bàn đầu thường đổi vở để kiểm soát lỗi . Lần nào gặp phải Nguyễn Văn Quảng chấm là bị “ fautes” lu bù, bởi NVQ nghịch phá thường hay thêm vào những chữ” s” hay “ e muet “ nhỏ tí ti vào những nơi không đúng chỗ . Rồi khi đem vở lên giải thích với Cô giáo, nhìn xuống thì thấy Quảng lăn ra cười !

Nhớ mãi giờ Pháp văn cuối niên khóa đó , Cô Liễng và cả lớp cùng hát “Ce n’est qu’ un Aurevoir “, nhìn Cô mắt lệ nhoà , học trò đều rưng rưng theo ...

***

Trở lại thăm căn nhà gia đình tôi đã sống trong mấy năm đầu của thời gian ở Đà Nẵng, trên đường Hùng Vương ( “... trước 1954 có tên Avenue de France, là một con đường cát, chạy lên nữa thì gặp đường Thống Nhất , rồi Ngã Ba Cây Lang “ ..., theo nhắc nhở gần đây của N. một người bạn cùng trường cũ PCT ). Đi qua vài lần và phải để ý tìm, mới nhận ra được. Tuy mấy chục năm rồi mà căn nhà vẫn giữ màu sơn như trước, song bây giờ hoen ố và bị nhiều cao ốc xung quanh mọc lên che khuất. Ngôi nhà của chính phủ ngày xưa, nay thành sở hữu của “ nhà nước “ ! Đứng nơi sân cũ,bùi ngùi nhớ lại những tháng năm gia đình hạnh phúc, cha mẹ hãy còn trẻ và chị em còn đông đủ bên nhau . Cũng nơi đây, nhiều buổi sáng Ngô thị Kim Oanh thường ghé qua rủ tôi đi học. Biết bao lần tiếng gọi thật lớn thúc dục quen thuộc “mau lên, trễ rồi ! “ của Kim Oanh nghe như càng to hơn nữa trong buổi mai sớm, khiến tôi thêm cuống quít vội vàng ! Ôi, những ngày vui xưa mãi còn nao nao rõ rệt trong hồn !

Cũng như sau mấy chục năm được đi lại trên đường Trần Quý Cáp , lòng không khỏi bàng hoàng. Con đường mát dịu ,một thuở yên lặng nhưng không vắng của Đà Nẵng xưa, nơi đây có căn nhà nhỏ tôi qua suốt một quảng đời đẹp nhất với bao kỷ niệm êm ái khó quên.

Ngôi nhà khiêm tốn đầu tiên cha mẹ tôi có được vẫn còn đó, nay thấp thoáng sau một tòa nhà lớn, chiếm cứ gần hết cả khoảng sân rộng phiá trước, hiện đã trở thành trụ sở của cơ quan nào của “ nhà nước “ . Ngọn cờ đỏ sừng sửng ngay chính giữa , cho một cảm giác khó tả ! Không được phép vào thăm, tôi chỉ biết đứng ở ngoài cổng, đưa mắt lặng nhìn vào trong . Thoáng nhớ lại đêm Trung Thu năm 1962... tất cả cây cối ở khoảng sân vườn trước , trên mọi nhánh cành chập chùng, lung linh những đèn giấy lớn, nhỏ, đủ màu ; công trình cả tuần trước đó của tôi và của người em trai gần gụi nhất trong gia đình. Ngồi nơi hiên nhà, mải mê nhìn ánh trăng lai láng từ trên không chiếu xuống, khuôn vườn như sáng hẳn lên. Lần đầu tiên trong đời, một niềm vui mới lạ êm đềm, cùng với trăng thu dịu nhẹ, bàng hoàng tràn ngập cả hồn tôi ...

Ngày xưa, cạnh nhà tôi là nhà của mỏ than Nông Sơn ,nơi đây gia đình của một kỹ sư trẻ người Pháp đang ở. Giờ này vẫn như còn thấy lại rất rõ, dãy hàng rào ngăn cách hai nhà, trên đó có dàn hoa ” ti gôn “ chi chít những khóm hoa màu hồng đậm ,nồng nàn tươi thắm quanh năm. Mấy bạn học ai đến chơi cũng thích, và gần như không bao giờ quên hái một nhánh hoa mang theo, trước khi ra về.

Trở lại chùa Non Nước, với ý định trên đường đi sẽ ghé thăm lại đồi thông, nơi trại Hè toàn trường Phan Châu Trinh cuối năm Đệ ngũ, 1960. Tôi hỏi người tài xế có thể cho dừng một tí khi xe qua Mỹ Thị, anh ta ngơ ngác như chưa hề nghe tới địa danh này ! Đồi thông, có lẽ , đã bị san bằng khi anh ta còn nhỏ hay cả trước khi anh ta được sinh ra ? Bây giờ hai bên đường nhà cửa chen chúc mọc lên san sát , chẳng còn một dấu tích cỏn con nào cho tôi có thể mơ về trại Hè PCT năm xưa ! Những tưởng có lần được trở lại nơi đây, tôi sẽ quỳ trên đồi thông, bốc lên nắm cát kỷ niệm, thả theo chiều gió, và nguyện cầu mọi an lành đến với những người bạn thân cũ .

Chỉ ít hôm ở đây, nhưng chúng tôi cũng vội tạt ghé qua thăm thầy Trần Đại Tăng , và Lê Thị Quý Phẩm,vợ thầy, cũng là bạn học chung một lớp nhiều năm . Tiếc không có nhiều giờ để hàn huyên. Mừng thấy Quý Phẩm chẳng thay đổi gì lắm. Thầy Tăng cũng vậy, ngoài mái tóc bạc .( Dĩ nhiên sau mấy chục năm dài, thầy cũng như học trò, những mái tóc ngày xưa, theo thời gian , đâu thể còn xanh mãi nữa ! )

Trước hôm rời Đà Nẵng, nhờ Nguyễn văn Khánh giúp cho, tôi mới có buồi tối họp mặt với vài bạn học cũ . Vui mừng biết bao khi gặp lại Ngô Thị Kim Oanh, vẫn là người bạn dễ thương ngày nào. Có khác chăng là bây giờ Kim Oanh đã là bà nội, bà ngoại , “ người lớn “ quá rồi ,nên không chọc phá tôi như mấy năm ở PCT nữa ! Châu Thị Yến Loan, luôn hoà hợp với bằng hữu, vẫn giữ thân ái .( Yến Loan và tôi chung một lớp suốt bảy năm ở PCT ). Cao Ngọc Trãn, người trưởng lớp hòa nhã của mấy năm từ Đệ lục đến Đệ tứ, nay ít hoạt bát như xưa có lẽ vì sức khoẻ kém đi - như chính Trãn cho hay với chút thoáng buồn - nhưng vẫn ân cần và không quên cho lại vài hình ảnh cũ . ( Trong đó có tấm ảnh ngày ở PCT xưa, một dịp đại hội thể thao các trường trung học miền Trung của Việt Nam Cọng Hòa trước 1964 ). Nguyễn Văn Khánh đối với bạn bè vẫn thân tình, vui vẻ, cởi mở . Riêng Nguyễn Văn Tham vẫn ít nói, nay lại trông còn gầy hơn cả ngày đi học . Buổi tối đó nhìn Tham cứ hút thuốc liên tục, điếu này qua điếu khác, tôi buột nhắc nhở : “ thuốc lá hại cho phổi lắm “. Và nghe câu trả lời : “ Không sao ! đã hút hơn năm chục năm nay rồi ! “

( Chỉ vài năm sau khi trở lại nhà, được tin Tham mất. Tìm xem lại tập nhạc tiền chiến gồm những ca khúc rất hay Tham cho tối hôm họp mặt. Đọc câu viết tặng : “ Để lúc rãnh, H. “ thảnh thót ” nghe ! “, và nhớ người bạn hiền lành của một thuở chung lớp )

Điều vui mừng hơn cả, và không khỏi cảm động nữa, đối với tôi, là khi gặp lại những người bạn học cũ với tiếng nói, với câu chuyện cũng như cách nói chuyện vẫn còn như xưa. Cả một thời tuổi nhỏ êm đềm trong ký ức, phút chốc vụt bàng hoàng trở lại .

Sau buổi ăn tối , Nguyễn Văn Khánh mời tất cả nghe nhạc và Khánh hát hai bài “ để tặng người bạn học ,gặp lại sau hơn bốn mươi năm “ . Tình cờ có bài “ Về Đây Nghe Em “ của Trần Quang Lộc, một bài hát mà tôi thật yêu thích lời ca lẫn nhạc điệu . Lòng tôi êm ả khi ngồi giữa các bạn, lại có Kim Oanh ngay bên cạnh, nhớ tối đó Kim Oanh và tôi cứ nắm mãi tay nhau. Thành thật cám ơn Khánh nhiều, đã giúp cho tôi được gặp lại vài bạn học ngày xưa ,để có buổi tối vui. Cũng cám ơn, Trãn và Khánh lâu nay đã có lòng lưu ý trong việc giúp tôi tìm kiếm người bạn cũ Hoàng Thu Hồng.

Sớm ngày hôm sau, trước khi rời Đà Nẵng, theo địa chỉ của Khánh cho, tôi tìm đến nhà thăm Tôn Nữ Như Hảo .( Còn nhớ mãi lần bị đau phải bỏ thi kỳ đầu Tú tài II và nhận được lá thư hỏi thăm ân cần của Như Hảo. Tôi đã giữ lại cái thư dễ thương đó một thời gian ). Sau vài lần vừa gõ cửa, vừa gọi “ Như Hảo ! Như Hảo ơi... “ hơi thất vọng khi chẳng thấy ai trả lời ! Đành để lại vài dòng nhờ hàng xóm của Như Hảo chuyển hộ . Đúng ngay lúc chúng tôi sửa soạn lên xe ra Huế thì ông xã Như Hảo vừa lại. Được biết, hôm qua Như Hảo bận đưa cô con dâu đi sanh và hiện đang ở nhà thương. May mắn cho tôi kịp gởi nhờ anh chuyển giùm thăm hỏi đến Như Hảo, với chút chân tình của người bạn học cũ.

Rời Đà Nẵng trong thoáng bùi ngùi. “ Có thể đây là lần cuối ? “ , tôi tự hỏi . Sau này, biết đâu khi bước vào tuổi lớn rồi , một dịp trở về thăm “ thành phố của kỷ niệm “, sẽ chẳng còn dễ nữa ?

Giotanhoc

Buổi mai dẫu khá vội vàng , tôi vẫn không quên mang theo bó hoa các bạn cho tối hôm qua. Nhìn mấy nhánh hoa, chắc sau một đêm thiếu nước , bắt đầu hơi úa tàn, lòng tôi tự nhiên cũng ủ dột theo !

Thi Vân,

Cuối thu, 2005

: Phan Thái Yên; Trung Học Phan Châu Trinh; 20 October 2024; Hits: 150

Lá cũ sân trường

LaCuSanTruongTruong

“ Mình về bỏ đó chiêm bao

Không còn bụi phấn bám vào tóc sương

Áo em bay trắng đêm buồn

Tiếc ngơ ngẩn một thiên đường đã xa “

Trần Hoan Trinh

Từ bên kia con – dốc- không- còn, con dốc nắng một thuở ướt lưng thiếu nữ để tóc xõa bay vào hồn mát rượi ngày nào giờ đây là đại lộ bằng phẳng, hai người học trò lần bước về trường xưa . Cổng trường khép chặt im lìm . Sân trường mùa hè vắng lặng . Hàng cây già nua cánh phượng hồng rưng rưng nắng hạ. Cây xà cừ cao vời tuổi đời lận đận, thả bóng mát ân cần xuống khoảng sân trường im bóng nắng.

Đôi vợ chồng, hai bạn học cùng lớp cũ trường xưa, tóc đã điểm sương sau bao cảnh thăng trầm, thế mà buổi chiều hôm đó bên gốc phượng già trong sân trường lá rụng, lòng họ chợt non dại ngất ngây một thuở hoa niên. Từng cánh phượng hồng lả tả rơi trong cơ hồ lắng đọng như những giọt mưa mùa hạn, hắt lên trên cằn cỗi cõi lòng mùi nồng nàn quen thuộc của đất. Từ đâu đó những mùa nắng rất xa đang trở về gần , nồng nàn hương kỷ niệm chưa phai. Mái tóc thề cuối hành lang thướt tha aó lụa làm ngẩn ngơ mắt ai ấp mộng trông vời. Tờ thư vụng về nhét vội hộc bàn, lớp sáng lớp chiều xa xôi nỗi nhớ. Như những chiếc lá rời cành, bầy trò nhỏ lớn lên, bỏ trường mà đi theo giấc mơ đời mình. Cho dù thành công hay thất bại, họ đã cũng tiêu pha tuổi hoa niên trong cõi sân trường vắng lặng này. Từ vòm cây sao cao vời, từng chiếc lá rụng theo cơn gió nhẹ mùa hè. Những chiếc lá vẩn vơ bay lượn đuổi tìm nhau rồi im lìm về nhẹ nằm bên cội cây già nua, phong trần theo năm tháng. Vài cánh lá đảo bay theo con gió vô tình rồi mất dạng sau bức tường rào kín không về. Người học trò nghĩ tới đoạn văn Khái Hưng trau chuốt cảnh lá rụng trong tập truyện thầy Hoàn cho làm thuyết trình năm Đệ lục. Chiếc lá trong sân trường. Cơn mơ bất tận kiếp người. Cuộc hóa thân bào mòn bao nỗi truân chuyên, dâu bể. Ở đâu rồi những người thầy ra đi, ở lại ? Những anh chị lớn tài hoa lúc trường chưa đủ sức dạy dỗ đành phải làm người học trò trong Quảng ? Những người bạn cùng trang lứa ? Những người đã bỏ cõi trầm luân ? ...

Cuối năm Đệ Nhị thi xong Tú tài Bán. Thầy Kiểm dùng chiếc xe mobilette cũ mèm giữa lưng chừng dốc Cầu Vồng khi bị bầy học trò vui tươi hí hửng bao quanh...Tụi bây ! Tau đứng lại cho tụi bây qua mặt . Chừ gặp thầy làm le, cười cười...Ở đâu rồi những chiếc – lá – cuối – cùng đã bay xa mãi khỏi sân trường êm ấm ? Vũ Duy Tiế, Hồ Văn Xuyến của một thời chinh chiến...kỷ nhân hồi. Đâu rồi dáng Thục mảnh mai chân sáo bước qua Ngã Năm mỗi sáng đến trường ? Đâu rồi Tiểu Huy, Xuân A ? Đâu rồi Hạnh ( Nguyễn ). Tường bông giấy lối vào nhà Hạnh ngang qua café Thạch Thảo, một ngày cuối tháng Ba, đỏ rực như lửa cháy ngoài kia trên chiến tuyến cuối cùng đang vỡ. Liên lạc máy truyền tin với người bạn lớn Phan Châu Trinh, anh Nguyễn Hoàng Be, hạm trưởng một chiến hạm đang neo ngoài khơi Mỹ Khê, nôn nóng chờ tin “ mừng “ vợ đã di tản an toàn...Cả hai ngườ,đã kẻ trước người sau, dìu dắt nhau về nơi vĩnh cửu có nhau. Nỗi nhớ là nén hương lòng nghi ngút làn khói cay vấn vương mắt lệ.

Buổi chiều trong sân trường lắng xuống âm thầm. Bức tượng đồng đăm chiêu nhìn vạt nắng muộn màng vương vãi trên đôi cánh cổng khép im lìm. Bao lớp học trò đã đi về phía đất trời biển lớn từ cổng trường thân yêu đó. Bao lần người thầy cũ đứng lại giữa sân trường bên bức tượng đồng câm nín hay trên bục giảng im lìm, tay buông hờ viên phấn, đứng lặng nghe tiếng chim ngoài cửa lớp thương nhớ bầy trò nhỏ đã bỏ trường mà đi, rồi bâng khuâng nghĩ về đời mình làm người ở lại ? Đã bao lần đứa học trò cũ từ một nơi xa bên kia biển, giữa đêm khó ngủ trở trăn, bâng khuâng nghĩ về đời mình làm kẻ ra đi ? Có gì khác nhau giữa người học trò trong buổi chiều tuyết giăng vội vã lái xe về nhà sau một ngày dài vắt bán trí não và người thầy chôn chân trường cũ, đứng trước bảng đen tóc phấn bay đầy ? Nơi chốn . Khoảng cách nửa vòng trái đất. Những múi giờ vô tình làm phiền hà đôi mắt. Những điều còn lại thì rất tuỳ thuộc và tương đối. Hạnh phục. Khổ đau. Hoài bão. Hy vọng . Thất vọng. Phải chăng may mắn hay bất hạnh cuối cùng của con người là sự bình đẳng về những cảm nhận đó. Chìm sâu và triền miên.

Bóng đêm phủ sân trường. Ngày qua ...Đôi vợ chồng vẫn ngồi đó, bên nhau, trên một triền dốc khác của thời gian đang cuồn cuộn trở về. Sân trường rộn rã tiếng cười của bầy nữ sinh dưới hàng phượng nắng. Dãy hành lang dài ngút mắt, thuôn thả mái tóc thề bên cửa lớp làm ngập ngừng mắt ai trộm nhìn rồi mơ làm thân lược. Tiếng trống tựu trường vọng động đến hư vô, chở chuyên từng kỷ niệm thật thà bao dung một thuở học trò mắt sáng môi hồng. Có tiếng cười nhẹ tan theo câu hát cũ , êm đềm viên sỏi kỷ niệm nương náu trở mình trên con dốc tuổi thơ

“ Em một thuở quần xanh áo trắng

Leo cổng trường trốn học đi rông

Bên cửa lớp mơ đất trời biển lớn

Và trong tim nở thắm một môi hồng “

( Trần Hoan Trinh )

Hắn cài vội tấm bảng tên bằng giấy bìa vừa làm xong lên ngực áo bạn, trong lúc Tùng vuốt mái tóc bồng thúc dục. “ Lẹ lên, bả đang đi tới kìa “ . Thằng Tùng sửa mấy sợi tóc rủ trước trán lần chót, tay ôm chồng sách dày, lấy dáng đi về phía đầu sân bóng rổ. Cô giáo dạy nữ công từ phía văn phòng đi chậm rãi dọc theo sân bóng đến lớp dạy ở cuối trường .

-“ Xin lỗi có phải cô tên là Trâm ? “

Cô giáo mới còn trẻ, đẹp quí phái trong chiếc khăn quàng lụa vàng màu nắng mới. Cô quay nhìn gã học trò lạ mặt, lắc đầu , tia mắt đọng lại trên tấm bảng tên “ Minh “ cài vội trên nắp túi áo .

Trước sự im lặng nghiêm trang của cô giáo trẻ, thằng Tùng lúng túng ngoái nhìn đám bạn đang đứng chờ quanh cột bóng rổ , rồi thu hết can đảm lôi ra tập truyện Vòng Tay học Trò của N.T.H.

-“ Truyện hay lắm, em đem tới cho cô đọc “

Cô giáo bật cười, đưa tay lấy tấm bảng tên trên áo thằng Tùng, cất vào sổ điểm.

-“ Truyện ni cô đọc rồi. Em cất đi mà làm gối đầu giường. Nhớ lấy bảng tên thiệt ra mà đeo. Coi chừng thầy Tâm Giám Thị bắt gặp, phạt cấm túc thì đừng đổ hô cho cô nghe chưa “.

Cô quay lại nhìn nhóm học trò đang đứng bối rối :

-“ Nếu các em kiếm được cho bạn cái áo len cổ cao nữa thì sẽ giống Minh hơn ! “

Thằng Tùng hoàn hồn, đứng ngẩn ngơ nhìn theo cô giáo bước khuất vào lớp học. Hắn trêu bạn :

-“Ê Tùng, mày tỏ tình với cô sao tưởng giống như khi bị kêu lên bảng không thuộc bài vậy .

- “ Tại bả thơm lựng làm tao quýnh quá quên hết điều định nói. Mầy ở đó mà nói dốc. Hay lắm thì cỡ gà mắc mưa chớ không hơn gì tao “

Bầy học trò con trai theo sau tiếng trống tan chơi trở về lớp học. Hắn làm mặt tỉnh mà trong bụng lo bấn khi thấy ông Tâm Biệt Động Quân đi ngược chiều . Ông thầy giám thị cao bồi dừng lại trước mặt hắn , đốt thuốc , nhẩn nha thở khói. Ông nhìn đôi guốc tam tài hắn đang mang , lắc đầu ra vẻ chán nản rồi bỏ đi không nói một lời, miệng dấu nửa nụ cười. Có tiếng nói cười khúc khích của đám con gái ban A ngồi ở dãy bàn đầu cạnh cửa ra vào lúc hắn bước ngang qua lớp họ. Lòng quay quắt muốn liếc nhìn một lần, một giây thôi, đôi môi đang nở nụ hồng tươi tắn. Vậy mà hắn đành tiếc rẻ ngoảnh nhìn khoảng trời xanh trên nóc hàng phượng ngoài sân.

Thằng Tùng khều vai hắn :

-“ Người đẹp du ca đang nhìn theo mầy kìa “

Hắn nghĩ tới buổi hát chiều nay, tự nhủ lòng, cúi đầu bước nhanh vào lớp.

Lớp học cuối năm uể oải giờ Triết học từ chương tẻ nhạt. Thằng Hoành vuốt tóc, ôm vở đứng dậy. Hắn vừa bị đuổi ra khỏi lớp vì tội làm ồn. Ông thầy giảng Triết mà gần như đọc nguyên văn từ sách giáo khoa của một vị linh mục. Quyển sách được tái bản hàng chục lần không thêm bớt, đã giúp hắn bày ra trò chơi mới,để giúp bạn bè qua cơn buồn ngủ. Mỗi lần thầy bắt đầu một đoạn giảng mới, thằng Hoành lật sách , lên giọng ê a đọc...Sách Trần Văn Hiến Minh, chương thứ...đầu bài...trang...dòng...

Ông thầy không dấu được nét bực tức, quay lưng viết câu hỏi bài luận triết mới lên bảng . Nhanh như sóc, thằng Tiến rón rén bước đến bên cửa sổ nhảy ra ngoài, không một tiếng động. Xóm nhà lá cuối lớp thèm thuồng nhìn bạn thong dong đút vở túi quần, trốn học đi rong.

Hắn cố gắng chống chọi cơn buồn ngủ. Giọng đọc ông thầy khô nứt, rời rạc mớ triết thuyết chủng viện, cứng ngắc và giáo điều, càng làm cho mắt hắn muốn ríu lại. Hắn tiếc rẻ nghĩ đến thầy Trần Thông dạy Việt Văn hai năm trước. Người học trò của ông Lê Tuyên khi giảng về Cung Oán Ngâm Khúc cho đám học trò mười lăm mười sáu đã thao thao bất tuyệt về sự thăng hoa của tình yêu ẩn trong xác thân và đợi chờ chiếc bóng. Bóng trăng đọng lầu tây sầu ướt giấc viễn mơ. Và đêm trong trùng điệp đêm nên mộng mị cũng xa vời. Hắn giỏng tai há miệng nuốt từng lời, từng chữ lãng đãng cổ thi điển tích.

Đầu dãy bàn cuối lớp vẫn trống trải bóng dáng cao lớn của Hi. Người anh cả đi Võ Bị của hắn tử trận tuần trước. Lũ trẻ chúng tôi sống lần lửa với tờ giấy hẹn nợ cuối cùng , để rồi sẽ phó mặc cho số phận hay đối đầu với sự lựa chọn đanh đá. Chỉ vài tháng nữa nhiều đứa sẽ vào lính sớm chuyện chiến chinh, đứa tiếp tục học hành, đứa quay bước đi theo những hoài bảo riêng.

Thôi hãy sống cho hết mùa cuối học trò. Làm tờ báo học trò cuối cùng. Hát những bài du ca cuối cùng. Uống với nhau những ly café cuối cùng. Trốn học với nhau thêm vài lần sau cuối. Chờ đợi nhau vài lần cho trót chuyện thương yêu trên bến phà sớm mai, góc vắng sân trường, quán chè trong chợ.

Tan buổi học trưa, thằng Tùng kiếm hắn rủ rê :

-“ Chiều nay mày muốn cúp hai giờ sau tới nhà con Xinh ở cư xá Duy Tân với tau không ?

Nghĩ tới nụ cười tinh quái của cô chị, Phượng Sao Mai, hắn lắc đầu từ chối :

-“ Mầy không nhớ lần bị con Phượng hù ông già về bất tử, làm bộ tử tế dẫn hai đứa ra trốn sau chuồng gà sao ? Ngày hôm sau gặp con nhỏ ở Hội Việt Mỹ tao chỉ muốn độn thổ

- “ Thôi đừng gíấu tao nữa ! Canh me người đẹp du ca thì nói đi. Khi nào thì đám hát rong của tụi mày xong hát với hò ở bịnh viện ?

Hắn ngồi lên yên sau chiếc Suziki của Đạt, nói lãng :

- “ Nhớ ghé trường khoảng tám giờ. Tối nay tụi mình ở lại làm báo, ráng quay ronéo cho xong để đóng tập. Hết tiền uống café rồi “.

Căn phòng nhỏ gần cổng trường phía văn phòng bề bộn giấy in và dụng cụ làm báo. Một nhóm học trò con trai vừa kéo ra khỏi phòng, đứng chuyện trò dưới hàng hiên. Trời đã tối. Đêm tháng chạp se lạnh. Ánh đèn dọc theo đường Nguyễn Hoàng loáng thoáng sương mù.

Có lẽ thằng Tùng không có chuyện hứng khởi để kể cho bạn bè về buổi hẹn với con Xinh lúc chiều. Nó đang lôi Vân Hương và mối – tình – đầu – không – suy – tư của nó ra để giải thích về tâm lý con gái. Năm Đệ tứ khi thằng Tùng theo gia đình ra Đà Nẵng thì cô bạn học láng giềng Vân Hương của nó không lâu sau đó cũng rời Quảng Ngãi ra Huế. Hai đứa ở nhà chung sân, chơi đùa với nhau từ nhỏ. Năm Đệ ngũ, từ một lúc nào đó thằng Tùng không nhớ rõ , hai đứa trở thành bồ bịch. Từ đó nó thôi không ra đứng tắm giỡn mưa dưới máng xối đầu hiên nhà. Qua mùa mưa, hai đứa thỉnh thoảng liếc nhìn nhau từ khung cửa sổ. Đôi mắt con Hương đẹp long lanh. Nó cảm thấy xao xuyến lạ thường. Một buổi trưa, thằng Tùng lén ra hè nhà lấm lét đọc truyện tình dục chép tay bạn nó chuyển cho thì bất ngờ con Hương sà đến hỏi han, Thằng Tùng quýnh quáng giấu tập truyện sau lưng trong lúc con Hương tò mò gắng giành cho được. Lúng túng con Hương ngã chồng lên người. Đôi môi mềm của con Hương chạm lên miệng nó. Thằng Tùng tê lên như bị điện giựt. Lúc nó tỉnh ra thì con Hương đã giật được tập truyện chạy biến vào nhà. Buổi tối hôm đó, thằng Tùng ráng ngồi học bài mà lòng chẳng yên. Nó sợ con Hương đưa tập truyện cho mẹ thì chỉ còn nước bỏ nhà mà đi. Đang ngồi lo lắng thì khuôn mặt con Hương đột ngột xuất hiện phía ngoài cửa sổ. Con bé không nói không rằng , quăng tập truyện xuống bàn rồi quay mặt bỏ đi.

Từng ngày qua, con Hương nhìn thằng Tùng như người không quen biết. Nó bước theo sau con bé đến trường, về nhà như hình với bóng mà chẳng dám mở miệng nói lấy một lời. Nó sợ. Nó khổ sở. Phải chi con Hương quay lại, mắng nhiếc trách móc để nó có dịp đối thoại phân trần thì có lẽ lòng nó nhẹ nhàng hơn nhiều. Hai tuần lễ trôi qua, dài thê lương như thế kỷ. Một buổi tối, lòng buồn, thằng Tùng đứng lặng lẽ bên hè nhà tìm ngóng bóng dãng Vân Hương. Con bé từ đâu đó bước khẽ đến trước mặt nó, nhón chân hôn thoáng lên môi nó rồi ù té chạy vào nhà. Hắn sững sờ , đê mê, lòng phiêu diêu hạnh phúc.

Thằng Tùng hút một hơi thuốc dài, thở khói :

- “ Kinh nghiệm cho tao biết là khi một đứa con gái làm mặt tỉnh là lúc em đang nóng lòng chờ đợi để được ngả vào vòng tay của mình “

Thằng Đồng châm chọc :

-“ Ngã vào vòng tay hay cúi xuống xách guốc Đa Kao rượt mình chạy không kịp thở ? Nói tóm lại, kết quả của cuộc hành quân chiều nay là phe địch vô sự tỉnh bơ, còn phe ta thì bị cho leo cây .”

Thằng Tùng ậm ừ chống chế lúc bầy con trai cười vang.

Hàng phượng sân trường rủ lá im lìm trong bóng đêm. Từ sau buổi sinh hoạt du ca ở bệnh viện về, lòng hắn vẫn bàng hoàng xao xuyến. Bầy trẻ em nạn nhân chiến tranh, ngỡ ngàng lỗi nhịp, vỗ tay theo tiếng hát của những người bạn mới. Hắn ngồi im vỗ về một em bé trai khoảng bốn tuổi bị cụt cả hai chân vì miếng bom. Đôi nạng gỗ nhỏ bé như món đồ chơi trái muà nằm buồn bã trên nền xi-măng. Cô bạn học duyên dáng như cánh sen trong chiếc áo len màu xanh rêu. Nàng thắp sáng ngọn nến hồng, cắm trên chiếc nạng. Nàng cúi xuống. Nụ cười đụng lên khuôn mặt xanh xao của đứa bé vừa tìm được niềm vui họa hiếm. Ánh nến vờn lung linh trên môi hồng, lên vầng trán thanh xuân. Hắn chợt nghe mình cất cao lời hát. Những mái đầu cúi xuống. Từng đôi mắt nhắm lại để nhìn sâu hơn vào hồn. Cúi xuống cho tắt nụ cười, cho chút da thịt người trong tan hoang vẫn còn bóng mát che ngang...

Hắn bước chậm rãi về phía bóng tối cuối dãy hành lang. Có tiếng ai gọi hắn cấp bách .Người đẹp du ca tới kìa !

Bầy con trai đứng yên như tượng dưới mái hiên trường. Cô bạn học trò lách mình qua cổng khép hờ. Hắn bước vội ra khỏi vùng bóng tối, đi về phía nàng. Họ đứng trước mặt nhau. Chiếc áo len màu rêu trên tay cô gái. Trên tay hai người. Nàng nhìn hắn, môi cắn nụ cười lặng lẽ, bước đi. Chiếc áo màu rêu chạm ấm lên môi như một nụ hôn. Hắn sững sờ trông vời theo tà áo trắng vương vấn lòng đêm...

Phan Thái Yên

( từ tập truyện “ Mùa Trăng ướt “ )

(“ ĐS Kỷ niệm 50 năm thành lập Trung học Phan Châu Trinh Đà Nẵng. 29 tháng 11 năm 2002, Little Saigon, Hoa Kỳ” )

: Trần Hoan Trinh,; Trung Học Phan Châu Trinh; 18 October 2024; Hits: 1336

Một Chiều Về Thăm Trường Cũ - Updated Oct, 18, 2024

User Rating: 5 / 5

thaytang11

Và cây xanh ngói đỏ sân trường

Vẫn ám ảnh ta nửa đời còn lại

Bởi tha thiết nên còn thương nhớ mãi

Lòng vấn vương nên hồn cứ bâng khuâng

Giữa đêm nằm thấy nắng hạ trên sân

Trong giấc ngủ tưởng mình bên bục giảng

Trước mắt mờ bụi phấn bay lãng đãng

Và bên tai thoang thoảng tiếng trả bài

Chiều lang thang vẫn dừng bước cổng ngoài

Đứng ngơ ngẩn nhìn vào hành lang vắng

Giữa phố đông tìm hoài áo trắng

Thấy đâu đây ánh mắt học trò

Ngày tựu trường tiếng trống vọng hư vô

Cũng náo nức như mình còn đứng lớp

Đã biết đó nghề nghiệp này đen bạc

Sao lòng mong muối mặn gừng cay

Cả cuộc đời ai biết có hôm nay

Làm khách lạ giữa ngôi trường thân thiết

Ôi kỷ niệm một thời em mắt biếc

Ôi ân tình một thuở tóc ta xanh

Hỡi trường xưa còn ai nhớ ta không

Mà trơ trọi một mình bên thềm cũ

Bốn mươi năm cây đã thành cổ thụ

Nên hồn nghe hoang phế không ngờ

Ta trở về tìm lại chút hương xưa

Chỉ thấy nắng cuối sân trường run rẩy

Chỉ thấy lá trên hàng cây gọi vẫy

Và bên ta tiếng bàn ghế ngậm ngùi

Thấy đời mình bến đợi buồn thiu ...

Trần Hoan Trinh, 2002

( ĐS 50 năm ,1952-2002 Trung học Phan Châu Trinh, Đà Nẵng )

Trung Học Phan Châu Trinh